Historia chełmeckiej fabryki zaczęła się w 1894 r. w Czechach.

Rodzeństwo o nazwisku Bata założyło duży warsztat szewski, w którym masowo produkowano obuwie płócienne ze skórzaną podeszwą. W 1900 r. jeden z rodzeństwa - Tomasz, zwany już za życia „genialnym szewcem”, wybudował w czeskim Zlinie fabrykę obuwia zatrudniającą 50 pracowników. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX w. zatrudniano już tam około 25000 ludzi i prowadzono około 2000 firmowych sklepów. Model czeskiego zakładu Bata przenosił następnie do kolejnych lokalizacji w Anglii, Francji, Holandii, Indii, Jugosławii, Niemczech, Szwajcarii oraz w Polsce.

Oddział polski powstał w ówczesnej wsi Chełmek. Bata w 1931 roku rozpoczął tutaj budowę fabryki i za rok ruszyła już produkcja w pierwszym warsztacie. W 1933 r. zakład był już całkowicie ukończony. Wraz z powstaniem przedsiębiorstwa „Bata” w Chełmku nastąpił gwałtowny rozwój miejscowości. Chełmek jako planowane „miasto idealne” – podzielone na część przemysłową oraz mieszkalną, w połowie zasiedloną przez pracowników, zaprojektowane zostało przez czeskich architektów – Franciszka Lydie Gahura oraz Mirosława Drofa. Ze względu na wybuch II wojny światowej i przejęcie przedsiębiorstwa przez okupanta, projektu nie udało się niestety zrealizować. Osiedle mieszkaniowe złożone z zabudowy robotniczej oraz dwurodzinnych, piętrowych domów, przeznaczonych dla specjalistów i pracowników administracyjnych, przeważnie przybyłych z Czech, było dużo mniejsze niż zakładano (powstało 17 z 1500 planowanych budynków mieszkalnych). Na terenie zakładu wybudowano też tylko 10 z 50 zaprojektowanych budynków przemysłowych.

W Chełmku powstała dzięki „Bacie” szkoła i bogata infrastruktura sportowa (wraz z boiskiem, basenem, kortami tenisowymi i skocznią narciarską). Zakład był pierwszą fabryką zajmująca się przemysłową produkcją obuwia w Polsce. Była wydawana również, pierwsza w Polsce, zakładowa gazeta: „Echo Chełmka”. Po wojnie zakłady upaństwowiono i działały pod różnymi nazwami: „Południowe Zakłady Obuwia”, „Kombinat Garbarsko-Obuwniczy Południowe Zakłady Przemysłu Skórzanego Chełmek”, oraz „Południowe Zakłady Przemysłu Skórzanego Chełmek”. Zdecydowanie za sprawą powstania tutaj fabryki miejscowość bardzo się rozwinęła, dzięki czemu w 1969 r. uzyskała prawa miejskie. W 2003 roku ostatecznie zamknięto zakłady produkujące obuwie.