Po wprowadzenie do serii i zarys tła historycznego zapraszam do opisu geościeżki pod tym adresem.

O cmentarzu

Cmentarz jest w fatalnym stanie, nawet w porównaniu z innymi starymi, zniszczonymi cmentarzami w tej okolicy. Dziś trudno nawet ocenić rozległość tego cmentarza, jest tak zaniedbany. O zajmowanej powierzchni świadczy wydzielona tu działka nr 240/3 o powierzchni około 26 ar, prawdopodobnie obejmująca cały teren byłego cmentarza. Natomiast zniszczenia dokonane po wojnie i przyroda odcisnęły tu swoje piętno. Zachowało się kilkadziesiąt pozostałości przedwojennych nagrobków. Przy czym niektórych można się tylko domyślać po regularnie zapadniętej ziemi. W czasie zakładania kesza czytelna była tylko jedna tablica (monolit), z datą pochówku z 1940 r, natomiast na jednym z fragmentów połamanych tablic można odczytać datę pochówku z 1893 r. Zatem w tych latach cmentarz na pewno funkcjonował. Teren cmentarza jest tak zarośnięty, że trudno na zdjęciu uchwycić jego panoramę. Większość grobów nie ma już pomników, a te, które mają, składają się już tylko z betonowej obudowy. W centralnej części cmentarza, po stronie wschodniej znajdują się pozostałości większego grobowca - "katakumby" z resztkami ceglanego stropu. Natomiast w części zachodniej znajdziemy w dużym stopniu zniszczony ceglany murek z słupkami, który okala cembrowaną cegłą studnię o przekroju kwadratowym. Proszę zachować ostrożność, bo choć studnia nie jest bardzo głęboka, to wpadnięcie do niej może się skończyć poważną kontuzją. Nie jest ona ogrodzona i zabezpieczona, więc jeśli keszujesz z dziećmi, to zachowajcie szczególną ostrożność.

Cmentarz jest obecny na mapach topograficznych z 1912 i 1937 r., Pysząca nosiła wówczas nazwę Bschanz, nawiązującą do jeszcze starszej nazwy Bziniec lub Bździniec(?). Natomiast na mapie z 1972 r. w tym miejscu oznakowano kapliczkę. W pobliżu niegdyś znajdował się wiatrak.

Na mapie topograficznej  z 1912 r.

O keszu

Dotrzeć na cmentarz teoretycznie można z trzech kierunków, od strony samej Pyszącej, od Pogalewa Małego, lub od Naborowa. W bezpośredniej bliskości cmentarza przebiega niebieski szlak, tzw. Szlak Archeologiczny. Natomiast eksplorując okolicę doszedłem do wniosku że jego część w pobliżu stajni w Pyszącej jest obecnie nie do przejścia. Sam właściciel posesji nie był w stanie powiedzieć mi którędy szlak przebiega w pobliżu jego domu. Zarówno on, jak i inny tubylec wiedzieli natomiast o cmentarzu i od nich dowiedziałem się, że najlepiej dotrzeć do niego od strony Pogalewa Małego, co także i Tobie polecam. Przygotowałem waypointy z miejscami w których należy zjechać z szosy na drogę gruntową, oraz gdzie można zostawić samochód. Obecnie nie polecam podejścia do kesza z kierunku Pyszącej.

Pamiętaj, znajdujesz się na terenie cmentarza. Stąpaj i poruszaj się ostrożnie. Jeżeli przyszedłeś z dziećmi, uważaj na nie. Z jednej strony z szacunku dla zmarłych nie chcecie deptać po nagrobkach, które nieraz są już trudne do zauważenia i zlewają się z otoczeniem. Z drugiej strony istnieje ryzyko zapadnięcia ziemi pod naciskiem stopy, albo po prostu wpadnięcia w jakąś dziurę, jak na przykład we wspomnianą studnię.

Nie szukamy na grobach. Niczego nie rozkopujemy, nie przesuwamy. Nie podnosimy tablic. Ząb czasu i tak już bezlitośnie i chyba nieodwracalnie nadgryzł to miejsce. Zostawmy je w stanie co najmniej takim samym jak przed naszą wizytą. A może dostrzeżesz jakieś śmieci i wyniesiesz je stąd?

Kesz w rozmiarze małym (zakręcany pojemnik o pojemności około 100 mL) w leśnym maskowaniu ukryty na pewnej wysokości na podanych współrzędnych. Przyda się minimum zdolności wspinaczki po drzewach. Odłóż i zamaskuj tak jak zastałeś, aby kesz posłużył także innym.

Powodzenia!