Fobos (też: Phobos, gr. Φόβος ‘strach’) – większy z dwóch księżyców Marsa. Naturalny satelita krążący najbliżej swojej planety (w Układzie Słonecznym). Nazwa pochodzi z mitologii greckiej
Fobos został odkryty przez amerykańskiego astronoma Asapha Halla 18 sierpnia 1877[5] w obserwatorium marynarki wojennej USA (United States Naval Observatory) około godziny 9:14 UTC. Kilka dni wcześniej (12 sierpnia) Asaph Hall odkrył również drugi księżyc Marsa, Deimosa.
Księżyc ten został sfotografowany z bliska przez sondy Mariner 9 (1971), Viking 1 (1977), Fobos 2 (1988), Mars Global Surveyor (1998 i 2003), Mars Express (od 2004) oraz Mars Reconnaissance Orbiter (od 2006).
Promień orbity Fobosa jest mniejszy niż promień orbity synchronicznej, co oznacza, że krąży on szybciej, niż Mars obraca się wokół własnej osi. Dlatego wschodzi na zachodniej stronie marsjańskiego nieba, dość szybko przemieszcza się po niebie i po około 4 godzinach i 15 minutach zachodzi po wschodniej stronie nieba. Wschód i zachód następują mniej więcej dwa razy dziennie, co 11 godzin 6 minut. Fobos znajduje się tak blisko powierzchni planety (2,76 promienia Marsa), że nie jest widoczny z powierzchni planety z obszarów okołobiegunowych o współrzędnej szerokości planetograficznej (areograficznej) wyższej niż 70,4°.
Fobos ulegnie zniszczeniu – siły pływowe powodują, że promień orbity stale się zmniejsza (obecnie około 1,8 m na stulecie) i za około 50 milionów lat przekroczy granicę Roche’a. Jego dalszy los może być dwojaki: albo spadnie na powierzchnię Marsa, albo zostanie rozerwany przez siły grawitacyjne planety i utworzy wokół niej pierścień. Obliczenia wskazują, że księżyc zostanie rozerwany po osiągnięciu promienia orbity równego około 8400 km. Siła ciężkości na powierzchni Fobosa różni się w zależności od miejsca o 210% z powodu jego elipsoidalnego kształtu; dodatkowo siły pływowe Marsa powiększają tę różnicę do około 450%.
Mars widziany z Fobosa jest 6400 razy większy (powierzchnia; średnica – 80 razy) i 2500 razy jaśniejszy niż Księżyc w pełni, ze średnicą kątową od 41,9° do 43,2° (prawie 1/4 szerokości półkuli nieba).
Fobos widziany z marsjańskiego równika ma 1/3 średnicy kątowej Księżyca widzianego z Ziemi. Wraz z oddalaniem się od równika jego średnica kątowa wyraźnie zmniejsza się (średnica Marsa jest porównywalna z odległością od księżyca). Średnica kątowa Fobosa zmienia się również w czasie jego wędrówki na niebie – przy wschodzie ma 8′, a zenicie 12′. Dla porównania – Słońce widziane z Marsa ma średnicę kątową 21′.
Bardzo częstym zjawiskiem na marsjańskim niebie są zaćmienia Fobosa przez cień Marsa. W ciągu tamtejszego roku, który trwa prawie 687 ziemskich dni, ma miejsce około 1300 zaćmień Fobosa. Zaćmienie może trwać najwyżej godzinę[6].
W 1972 za pośrednictwem Marinera 9 otrzymano fotografię eliptycznego cienia Fobosa, przesuwającego się po powierzchni Marsa. Obserwator znajdujący się w pośrodku tego cienia widziałby pierścieniowe zaćmienie Słońca.
Powierzchnia Fobosa jest pokryta kraterami. Najbardziej wyraźnym utworem jest duży krater Stickney o średnicy 10 km, nazwany na cześć żony odkrywcy Fobosa, Angeline Stickney. Uderzenie, które spowodowało powstanie krateru, musiało prawie rozerwać niewielki księżyc (podobnie jak w przypadku księżyca Saturna Mimasa i krateru Herschel) oraz prawdopodobnie było przyczyną powstania widocznych rowów i smug. Rowy te mają typowo głębokość do 30 m, 100–200 m szerokości i długość do 20 km.
Fobos jest powszechnie uważany za planetoidę przechwyconą przez Marsa. Niektórzy sugerują, że może on nawet pochodzić nie z głównego pasa planetoid, ale z zewnętrznych rejonów Układu Słonecznego.
Kratery na powierzchni Fobosa noszą nazwy związane z postaciami Podróży Guliwera Jonathana Swifta lub też zostały nazwane od astronomów związanych z tym księżycem.
Powyższe informacje zaczerpnąłem z Wikipedii.
Fizyczne położenie skrzynki jest podane w załączonym Waypoincie.
NIE ZAPOMNIJ zapisać cyferek potrzebnych do odnalezienia skrzynki finałowej - OP91EE Księżyc Ziemi - Geoszkic Księżyc - skrzynka finałowa nr. 14
Gdy odpowiednio oddalisz mapę skrzynek tego geoszkicu zobaczysz kształt przypominający rogalik Księżyca
Odwiedzając poszczególne skrzynki poznasz ponad 20 księżyców planet, planet karłowatych i planetoid
Zapraszam też do odnalezienia dwóch skrzynek świecących koło księżyca jako gwiazdy alfa Sagittae (α Strzały) - Hotel dla kretów oraz Beta Sagittae (β Strzały) - Hotel dla kretów - kamieniołom
Oczywiście warto też spojrzeć na fizyczne niebo i odnaleźć przez lornetkę lub teleskop przynajmniej niektóre z tych księżyców; a może w przyszłości będziemy mogli je osobiście odwiedzić? Zobaczymy jakie dalsze plany dla ludzkości będzie miał Projektant naszego Układu Słonecznego!
Etap | Symbol | Typ | Współrzędne | Opis |
---|---|---|---|---|
1 | Punkt fizyczny | --- | Fizyczne położenie skrzynki |