Przystań - Drewniany dworek (1928)

Przystań - Drewniany dworek (1928) - widok od strony parku

Drewniany dworek (1928)

Miejscowość Przystań została prawdopodobnie założona w pierwszej połowie XVI wieku, kiedy Mikołaj Mzowski otrzymał nadanie królewskie w postaci lasu w Puszczy Płodownickiej i nad rzeką Omulew zbudował młyn wodny, a następnie kuźnicę. Pierwotną nazwą Przystani była Ruda, jako miejsce wytapiania żelaza z rudy darniowej. Rudę i węgiel drzewny do wytopu trzeba było dowozić, a najłatwiejszym i najtańszym środkiem komunikacji była rzeka Omulew. W jedną stronę przewożono surowiec, natomiast w drugą łodzie wyładowane były sztabami żelaza i wywożono je Omulwią, a dalej Narwią do miejsca przeznaczenia. Powstała w ten sposób, obok ośrodka Rudy – przystań, a właściwie mały port rzeczny. W ten sposób powstała nazwa Przystań Ruda. W połowie XIX wieku, gdy zaprzestano wytapiania żelaza z rudy darniowej, w nazwie miejscowości przestano używać drugiego członu, pozostała tylko nazwa Przystań. W 1550 roku Mikołaj Mzowski sprzedał ziemię i młyn wodny rodzinie Wesslów, którzy odprzedali ją rodzinie Godlewskich herbu Bończa.

W XVIII wieku wybudowano tu modrzewiowy dwór, który niestety został spalony przez wojska rosyjskie w czasie konfederacji barskiej. Odbudowy dworu podjął się Konstanty Godlewski, niestety przeszkodziła w tym jego przedwczesna śmierć. Jego żona przekazała majątek w zastaw pożyczki, a ponieważ nie spłaciła jej w terminie dwór przeszedł na własność Pawła Mostowskiego który dokończył budowę dworku. W późniejszym czasie dobra w Przystani zostały zakupione przez Krasińskich, a potem przeszły na własność Czartoryskich. Najstarsza córka Adama Czartoryskiego, Małgorzata w 1925 roku otrzymała jako posag ślubny dobra Przystani. Poślubiła cudzoziemca, księcia Gabriela de Bourbon – Socilias. Na jego zlecenie rozpoczęto budowę nowego dworu, parku, sadu i ogrodu. Dwór zbudowano w 1928 roku.

Wykonany został z sosnowego drewna w kształcie prostokąta, jednokondygnacyjny z poddaszem, przykryty łamanym, mansardowym dachem gontowym. Wewnątrz wszystkie ściany były tynkowane, tylko jedna, „sala modrzewiowa”, była wyłożona deskami modrzewiowymi. Poza dworem, został założony nowy park, sad i ogród warzywny. Sad usytuowany był po prawej stronie dworu i dochodził do rzeki Omulew. Gdy zbliżała się wojna 1939 roku Bourbonowie wyjechali w kierunku na Węgry lub Rumunię.

Obecnie w budynku mieści się Szkoła Podstawowa. Po remoncie zachowała się sala modrzewiowa oraz stylowy kominek, obok którego wisi ułożona z płytek kafelkowych mozaika przedstawiająca Matkę Boską. Obiekt otoczony jest 2 hektarowym parkiem posadzonym przez Antoniego de Bourbon w XX wieku.

Figura Chrystusa Błogosławionego na leśnej polanie

Odwiedzając drewniany dworek w Przystani i zachwycając się jego pięknym wyglądem, nie omieszkajmy udać się polną drogą w lewo. Trochę ponad 100 m od dworku, na leśnej polanie, samotnie między drzewami stoi wysoka figura Chrystusa Błogosławionego.

Nie jest ogrodzona ani w jakiś sposób upiększona. Widać ją już z daleka, odbija się od lasu śnieżną bielą. Na cokole pomnika widnieje napis: "Adveniat regnum tuum", na dole zaś data 1935 napisana cyframi rzymskimi. Rzeźba jest ściśle związana z historią dworku, stanowi pozostałość kaplicyzbudowanej przez ostatnich właścicieli majątku, Gabriela de Bourbon i księżnę Cecylię Lubomirską.

W 1933 roku został wykonany projekt kaplicy w stylu tatrzańskim symbolizującej wielkość rodu zamieszkałego w miejscowym dworze. Została ona postawiona na wysokiej podmurówce z czerwonej cegły. Wewnątrz ustawiono ołtarz wykonany przez snycerza. Na ścianie został zawieszony obraz Matki Boskiej Leśnej i Chrystusa na krzyżu. Z pobliskiego młyna zostało doprowadzone światło elektryczne. Do kaplicy wchodziło się schodami betonowo-kamiennymi.

12 maja 1935 roku kaplicę poświęcił biskup łomżyński Stanisław Łukomski. Nadano jej imię Najświętszej Marii Panny Łaskawej. Od tego czasu dwa razy w miesiącu w kaplicy odbywały się Msze św. W tym samym roku w parku, w sąsiedztwie dworu ustawiona została figura Chrystusa Błogosławionego.

Z kaplicy dzisiaj nic już nie pozostało, jedynie mieniąca się bielą figura.