Najstarsza część założenia dworsko-pałacowego w Sancygniowie to XVI-wieczny dwór rodu Sancygniowskich pełnił w XVII wieku funkcję zboru braci polskich. Po likwidacji zboru budynek pełnił funkcję dworskiego lamusa. Kolejni właściciele dóbr Deskurowie, w 1867 roku poddali lamus renowacji a w 1917 roku urządzili w nim dworskie muzeum. Ciekawym akcentem pobytu braci polskich jest zagadkowa, usytuowana na wzniesieniu kolumna. Obecnie zniszczona działaniem czasu, kiedyś - jak wynika z fragmentarycznych informacji, był to XVII- wieczny nagrobny pomnik ariański bogato zdobiony ornamentyką roślinną.
Zaczerpnięto z opracowania H.M.Machul "Ariańskim szlakiem po ziemi kieleckiej"