Wyobraź sobie, że stoisz w tym miejscu w roku 1913.

Jesteś w małej osadzie Birkenberg, lecz miejscowi używają innej nazwy – Brzozowô Gòra. Wioska składa się zaledwie z kilku chat porozrzucanych luźno wokół małej drogi. Można nią dojechać do sąsiednich osad: Dębowej Góry, Niemotowa i większych dróg w Wielkiej Roli, Chwarznie i Wiczlinie – największej wsi w okolicy i siedziby sołtysa.

Spójrz w las. Widoczną doliną wiodła jedna z dróżek, którymi można było dotrzeć do Demptowa, Pustkowia, a nawet słynnej Kielau (Chyloni).

Dwa gospodarstwa na zachód od Ciebie to jedyne pozostałości po tamtej wsi. Bloki, które stoją dziś na wschód od Ciebie powstały na miejscu jeszcze jednego gospodarstwa, które stało w tym miejscu do 2020 roku.

Na południe, na skrzyżowaniu obecnych ulic Kotwicznej i Fregatowej stały jeszcze dwa gospodarstwa. Na miejscu jednego stoi dziś seria domków jednorodzinnych, natomiast pozostałość po drugim stoi na swoim miejscu do dziś, pod adresem Wiczlińska 188 (adres został nadany jeszcze przed nazwaniem okolicznych ulic, gdyż ul. Wiczlińska biegnie 550 metrów dalej). Z tamtego okresu zachował się jeszcze staw między ulicami Kotwiczną a Korsarzy, chociaż dziś już niestety wysycha.

Osada istniała już w XVII wieku.

Należała wówczas do tak zwanych Chylońskich Pustek. Brzozowa Góra rozwijała się w cieniu Dębowej Góry, dlatego obecnie nazwa Brzozowej Góry jest często łączona z tą drugą i praktycznie wyszła z użycia.

Brzozowa Góra zachowała swój wiejski charakter aż do początku XXI wieku, kiedy to zabudowanie Chwarzna przestało wystarczyć i w okolicach Wiczlina zaczęły budować się domki jednorodzinne. Z czasem cała południowa część wioski zmieniła swój charakter na mieszkalny.

W 2017 roku znany trójmiejski deweloper rozpoczął budowę kolejnego wielkiego osiedla w ramach obszaru rozwoju "Gdynia Zachód". Do końca 2023 roku na terenie Brzozowej Góry powstało osiedle Chwarzno Polanki, nazwą nienawiązujące do nazwy osady, lecz do pól, które wcześniej się tu znajdowały, oraz błędnie zakwalifikowane do Chwarzna, zamiast do Wiczlina.

Dziś teren dawnej wsi leży na styku pól z miastem. Wydaje się, że tylko kwestią czasu jest rozbiórka ostatnich dwóch zamieszkałych gospodarstw z ponad 150-letnią tradycją, by zrobić miejsce dla rosnącego miasta 100 lat po jego założeniu. Mała Brzozowa Góra zniknie, a wraz z nią kilka wieków pozornie nic nieznaczących historii mieszkających tu paru rodzin chłopskich. Zastąpi je codzienny, wielkomiejski problem znalezienia miejsc parkingowych.

Szukaj magnetyka na zielonym ogrodzeniu.