Największy na świecie niekomercyjny serwis geocachingowy
GeoŚcieżki - skupiające wiele keszy
Ponad 1000 GeoŚcieżek w Polsce!
Pełne statystyki, GPXy, wszystko za darmo!
Powiadomienia mailem o nowych keszach i logach
Centrum Obsługi Geokeszera wybierane przez Społeczność
100% funkcjonalności dostępne bezpłatnie
Przyjazne zasady publikacji keszy
You have to be logged-in in order to perform operations on this cache.
stats
Show cache statistics
Lizibożek - relikty wierzeń ludowych - OP9RQF
Owner: Martisso
This cache belongs to GeoPath!
Please log in to see the coordinates.
Altitude: m. ASL.
 Region: Poland > podkarpackie
Cache type: Traditional
Size: Micro
Status: Ready for Search
Date hidden: 06-11-2023
Date created: 06-11-2023
Date published: 20-11-2023
Last modification: 20-11-2023
17x Found
0x Not found
0 notes
watchers 0 watchers
22 visitors
12 x rated
Rated as: Excellent
In order to view coordinates and
the map of caches
you must be logged in
Cache attributes

Go geocaching with children  Bike  Take something to write  Fixed by magnet 

Please read the Opencaching attributes article.
Description PL

Relikty demonologi i wierzeń ludowych
gmin powiatu przeworskiego i łańcuckiego

W czasach starożytnych greckie słowo daimon oraz łacińskie deamon oznaczało moc bożą. Tą nazwą określano również bóstwa niższego rzędu i bóstwa związane z przyrodą. W Chrześcijaństwie słowo demon oznacza moc diabelską, pochodzącą od diabła. Ta moc może zawładnąć człowiekiem. Istotami półdemonicznymi są postacie pośrednie pomiędzy demonem a człowiekiem: płanetnicy ziemscy, czarownicy i upiory.

Wierzenia według Juliana Krzyżanowskiego są to: „poglądy i przekonania o występowaniu w przyrodzie i życiu ludzkim zjawisk nadprzyrodzonych. Gdy poglądy te są zgodne z zasadami wyznawanej na danym terytorium religii, mówimy o wierzeniach religijnych; w razie niezgodności, stosuje się nazwę wierzeń magicznych, przesądów lub zabobonów”1. Wierzenia demonologiczne służyły ludowi do wyjaśnienia i zrozumienia otaczającego świata. Postaci demoniczne są projekcją ludzkich lęków. Rozbudowane wyobrażenia na temat złych mocy pomagały im radzić sobie z lękiem. Wiedziano, że dzięki postępowaniu zgodnemu z przekazem tradycyjnym pomoże ustrzec się przed demonami.

Do klasyfikacji i uporządkowania demonów znanych z przekazu tradycyjnego w rejonie przeworskim można posłużyć się typologią Leonarda Pełki, który podzielił je następująco:

I atmosferyczne:
(A) wiatry i wiry powietrzne: dzidkoniechrzciec, (B) chmury burzowe i gradowe: płamytnik.

II przyrodnicze:
(A) wodne: topiec, (B) błotne: światełko - miernik, (C) leśne - błąd.

III społeczne:
A) opiekuńcze, domowe: bożekchowaniec, (B) szkodzące położnicom i porywające niemowlęta: mamuna, boginka, (C) duszące ludzi: gniotekmacek, upiór, (D) postacie półdemoniczne: czarownica.

Postacią stojąca ponad klasyfikacją pomniejszych złych mocy jest diabeł – przeciwnik Boga, upadły anioł strącony przez Boga do piekieł.

Duszki domowe

 

          „Duszki” (Pigany),
          „Lizibożek” (Rozbórz),
          „Worbożek” (Markowa)
          „Bagienki” (Gać)
          „Bogny” (Sietesz)
          „Bożęta” (Mieleckie)
          „Ubożę”

Duszki domowe „duszki - bożki” wywodzą się z dusz zmarłych przodków. Wierzono, że sprawowały pieczę nad poszczególnymi rodzinami albo rodami, a także zapewniały im dostatek, pomnażały dobytek, strzegły obejścia oraz ogniska domowego; ostrzegały domowników przed grożącym niebezpieczeństwem, pomagały w pracy, np. przy przędzeniu, pielęgnacji koni, przy opiece nad dzieckiem.

Aby zapewnić sobie opiekę domowych duchów, składano im ofiary – zostawiając jedzenie, okruszki koło pieca - za piecem, w kącie izby, w sieni, gdzie też, jak wierzono, przebywały. Jeśli gospodarze zaprzestawali karmienia i troszczenia się o duchy domowe, mogły one dać wyraz swego niezadowolenia, czyniąc szkody w gospodarstwie, np. tłuc naczynia, doprowadzać małe dzieci do płaczu, straszyć mieszkańców domu, a w najgorszym wypadku – przestać pomagać i porzucić domostwo. Duszki były wyobrażane najczęściej w formach antropomorficznych lub w formach. Uważano je za domowych bogów, bogów domu, czyli istoty, które wzbogacają, bogacą dom2.

 

Certyfikat. Osoby zainteresowane certyfikatem znalazcy mogą go pobrać w wersji cyfrowej skanując znajdujący się obok kod QR. Certyfikat został przygotowany do wydruku. Nietypowa forma certyfikatu powstała z myślą o ochronie środowiska naturalnego.
 


Cache. Skrzyneczka znajduje się na terenie ogólnodostępnym. To jak długo kesze przetrwają zależy od nas, tak więc podejmujemy dyskretnie i odkładamy podobnie, a do tego obchodzimy się z keszem jakby to był nasz własny, wtedy inni będą mieli okazje również go odnaleźć w stanie, który może cieszyć oko. Proszę zabrać coś do pisania. Brak wpisu w fizycznym logbooku może skutkować usunięciem wpisu cyfrowego.  Skrzynka dwusystemowa.
 

Źródło:
Linoryt: Lizibożek, Sylwia Zawiślak, 2018 r., linoryt kolorowany. Ze zbiorów Muzeum w Przeworsku
1. J. Krzyżanowski, „Wierzenia”, [hasło w:] Słownik folkloru polskiego, red. J. Krzyżanowski, Warszawa 1965, s. 436–438
2. K. Ignas „Topiec, błąd, lizibożek i dzidko. Relikty ludowych wierzeń demonologicznych z okolic Przeworska”, Przeworsk 2018. s. 15-52

 

 

Rules of reactivation Reaktywacja jest zabroniona i nie ma od tego wyjątków.
Read more about reactivation of geocaches here
Additional hints
You must be logged-in to see additional hints
Pictures
Egzorcyzm
Log entries: Found 17x Not found 0x Note 0x All entries