Pomiędzy końcem VIII wieku do lat 60. IX wieku na południowy zachód od dzisiejszej wsi Tum istniał plemienny gród z wałami o konstrukcji skrzyniowej. Osada leżała na rzecznej wyspie nad Bzurą, wśród moczarów i trzęsawisk. Warownię otaczały dwie fosy; pierwszą, bliżej wału, wypełniała woda bezpośrednio z rzeki. Do grodu prowadził długi, wąski, drewniany pomost, stopniowo wznoszący się do bramy wbudowanej w wał na wysokości dwóch metrów od jego podstawy. Bramę wylepiono gliną, co powodowało, że trudno było ją spalić. Z bramy wiodło zejście w dół, do wnętrza grodu.
Następnie na wałach zbudowano kolejne wyższe wały o konstrukcji przekładkowej, które istniały do początku X wieku. Na nich zbudowano kolejne jeszcze wyższe wały o wysokości do 5,5 m. Po pożarze w 2 połowie X wieku na ich miejscu powstał nowy gród z wałami do wysokości 8 metrów. Kolejny okres istnienia grodu to jego faza kasztelańska datowana pomiędzy około roku 1259 a 1 połową XIV wieku. Rola ośrodka grodowego była kluczowa ze względu na styk szlaków wodnych łączących tu zlewnie Wisły i Odry.
Źródło: Tum (województwo łódzkie) [online]. Wikipedia : wolna encyklopedia, 2022-12-09 16:52Z [dostęp: 2023-04-13 09:55Z]. Dostępny w Internecie: //pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tum_(wojew%C3%B3dztwo_%C5%82%C3%B3dzkie)&oldid=68960411
Kesz ukryty przed szlabanem. Dostępny 24h.