Antoni Tyzenhauz - Historia 


W latach 1765 – 81 miały miejsce pierwsze próby planowej rozbudowy Sokółki. Plany firmowane przez podskarbiego litewskiego Antoniego Tyzenhauza doprowadziły do powstania wielkiego kwadratowego rynku (dziś – Placu Kościuszki), wokół którego wzniesiono z tzw. muru pruskiego siedem kamienic (początek prawej strony ulicy Białostockiej, róg dzisiejszej ulicy Piłsudskiego i ryneczku, budynek Muzeum Ziemi Sokolskiej), Prawdopodobnie po drugiej stronie rynku istniało kilka manufaktur, po których dziś nie zostały zarejestrowane ślady.
Realizacja planu Tyzanhauza poprawiła znacznie estetykę i architekturę centrum miasta, co zauważyli współcześni podróżnicy.
Profesor historii naturalnej Uniwersytetu Wileńskiego, Georg Forster przejeżdżając w listopadzie 1784 roku odnotował: …Droga jest bardzo dobra. Dom pocztowy mity, a miasteczko składa się głównie z murowanych domów i jest czyste…, zaś w lipcu roku następnego zapisał …o godzinie 11 przyjechaliśmy (…) do Sokółki, ładnym traktem założonym przez nieboszczyka (…) Antoniego Tyzenhauza…

Antoni Tyzenhauz urodził się w 1733 roku.
Od 1765 roku pełnił funkcję podskarbiego nadwornego litewskiego i starosty grodzieńskiego. W latach 1765-1780 był zarządcą litewskich ekonomii grodzieńskich i przywódcą stronnictwa królewskiego na Litwie. W dobrach królewskich głównie w Grodnie oraz sąsiednich – pobliskiej Horodnicy i wybudował około 50 manufaktur, które zatrudniały ponad 1,8 tys. pracowników. Duże zasługi położył Tyzenhauz w dziedzinie nauki i oświaty, zakładając w Grodnie w 1773 roku Korpus Kadetów, a 1776 roku – Królewską Szkołę Lekarską i kilka szkół zawodowych.
W okresie jego działalności za jego sprawą powstał plan przestrzennej przebudowy Sokółki z kompleksem parkowo-przemysłowym. Przy rynku wybudował 12 murowanych kamieniczek, z których dwie pozostały do dnia dzisiejszego. W jednej z nich mieści się Muzeum Ziemi Sokólskiej.
Jako podskarbi, Tyzenhauz zabiegał o rozwój handlu zagranicznego oraz budowę dróg lądowych i wodnych. Jego działalność gospodarcza, mająca na celu zwiększenie dochodów króla oraz przywrócenie pańszczyzny, zakończyła się upadkiem większości manufaktur, wzrostem niezadowolenia społecznego, a nawet buntem chłopów.
W 1780 roku Tyzenhauz utracił zarząd ekonomii, po czym wytoczono mu dwa procesy: jako podskarbiemu i jako zarządcy ekonomii. Nie zdołał również zrealizować swojego planu politycznego, który budził sprzeciw magnatów litewskich: stworzenie silnego stronnictwa królewskiego, opartego na przedstawicielach średniej i drobnej szlachty, uniezależnienie się od koterii magnackich i ambasady rosyjskiej. Zmarł w Warszawie w 1785 roku.

Herb Rodu Tyzenhauzena

O Skrzynce:

 Skrzynka w pełni dofinansowana przez Urząd Miasta w Sokółce.

Koordynaty wskazują +/-5m opisywaną ławeczkę,  miejsce ukrycia skrzynki wkaże Ci głowa.

Kesz to mikromagnetyk.

Zródło na podstawie informacji: https://sokolka.pl/2021/08/18/na-laweczce-z-tyzenhauzem/