LAPIDARIA III - Murowaniec - cmentarz ewangelicki

Historia

   Najstarsze informacje o istnieniu Murowańca (w świetle opracowań historycznych) znaleźć można w fotokopii dokumentów przechowywanych w Archiwum Ojców Jezuitów w Krakowie. Na ich podstawie wiadomo, że w końcu XVII wieku (po 1682) Murowaniec został nabyty przez Jezuitów. Folwark Murowaniec produkował żywność na potrzeby zakonników. Według spisu z 1789 roku (Morowaniec) była to wieś emfiteutyczna składająca się z zaledwie 3 dymów.
Późniejsze spisy statystyczne z I połowy XIX wieku wymieniają Murowaniec jako trójdymowy folwark. W 1833 roku mieszkało tu 43 ewangelików i 7 katolików. Dzierżawcą a później właścicielem folwarku był niejaki Johann Gottlieb Radke (Radtke) związany z Murowańcem przynajmniej od 1834 roku. Zasiadał w poznańskim sejmiku prowincjonalnym reprezentując stan nieszlachecki i znał zarówno prezydenta Rejencji Bydgoskiej, Carla von Wissmanna, jak również samego nadprezydenta Prowincji Poznańskiej, Eduarda von Flottwella. Nie uchroniło go to jednak przed przymusową licytacją najwyraźniej zadłużonego folwarku w 1854 roku.
Spis z 1860 roku informuje, że oprócz folwarku, którego właścicielem był wówczas niejaki Wachter, istnieje także osada wiejska Kolonia Murowaniec Colonie Murowaniec (wraz z Rowcem (Kanalgarten). Folwark nadal liczy 3 dymy i mieszkało w nim 32 mieszkańców. Tymczasem kolonia liczyła 19 dymów i 281 mieszkańców (169 ewangelików i 112 katolików). Trudno określić na podstawie dostępnych opracowań, w którym roku nastąpiło powstanie osady wiejskiej. Musiało się to stać w latach 1846-1860. Ostatnia natrafiona wzmianka o folwarku pochodzi z 1865 roku. Spis z 1871 roku wymienia wyłącznie wieś Murowaniec (Murowanitz wraz z Rowcem) z 409 mieszkańcami zatem folwark musiał zostać w latach 1865-1871 rozparcelowany. Ewangelicy liczą w 1871 roku 44% wszystkich mieszkańców i nigdy już będą stanowić większości. Począwszy od 1866 roku należeli do parafii ewangelickiej w Cielu, przedtem do parafii ewangelickiej w Bydgoszczy. Szkoła dla ewangelików i katolików z Murowańca znajdowała się w 1860 roku w Kruszynie Krajeńskim.

Źródło: www.lapidaria.wikidot.com (za zgodą stowarzyszenia Lapidaria)

Seria LAPIDARIA III - "Ocalić od zapomnienia" składa się z sześciu pkt. rozmieszczonych na terenie gminy Białe Błota w okolicach starych i zapomnianych cmentarzy

W każdym keszu zapisane są kordy oraz litery do hasła, które należy zebrać, żeby odnaleźć i zalogować skrytkę finałową.

N = LN° GK,LHP'

E =  PJ° LP,MNK'

Hasło: 9 8 7 8    6 5 4 8 3 2 1 3  ( wpisywać dużymi literami, ze spacją)

Kesze nie są chowane na terenie cmentarza!

Skrytka w Maskowaniu leśnym +/- 5m

Ślimak, kamyk lub patyk drewniany

Pod którym jest kesz schowany?

Dokładnie rozglądaj się dookoła

Wszak wzrok przyda się sokoła

Mikro-kesze są pochowane

Mam nadzieje, że łowy bedą udane