TABLICA nr 6

Sielke Krempien
ZAPADNIĘTY ZAMEK

Symbol kaszubskich kompleksów, wstydu i pójścia na łatwiznę, przedkładania korzyści materialnych nad dbałość o rodzimą kulturę. Wraz ze zjawami tworzy kaszubską puszkę Pandory.

– We wilëjã Swiãtégò Jana, czej dzéń i noc sã zrówniają, bãdzesz të na Łisce. Òbrządk stôri, jak żëcé lëdzy na ti zemi, òbchòdzył bãdze lud. Dóm cë tej miecz i wid, bës wiódł za sobą wëbrónëch swòjégò nôrodu na wëbawienié zaklãtégò zómkù...
(…)– Ale jednégò cë dac ni mògã. Tegò, co jak bliza mòrskô scygô òkrãtë w brózdë jich dróg, tegò, co jak òbrãcz trzimô gromadã, tegò, co dëchóm daje mòc nad całama. To të sóm miec mùszisz!
(…)
– Jak dalek dozdrzisz òkã we widze zachòdzącégò słuńca, zemia to kamiannëch swiôdków minionëch wieków, zemia mòdżił i grobów. Béł taczi czas, czej na ti górze łiszczôł sã wid wieczny, òd czegò góra wzãła miono Łisczi. Tam, gdze za wësoczim brzegã Dłudżégò Jezora żôlącô sã krëwawò zachòdzy ògnistô kùla słuńca, trzëbòczné stojało swiãté miasto. W nim stolëmòwi lud bùdowôł swòje kòntinë Bògù. Tam òdbiwałë sã wiece, tam wëbiérelë starszi z lëdu swòjich ksążãt. A czej wibór stanął, pòstawilë wiôldżé kamienie w krãgù na pamiątkã i znak. Dzysészé pòkòlenié, òbzérającë te pamiątczi wiôldżi przeszłoscë, dzywné ò nich plece gôdczi. A czej naléze stôré kamianné żarna, na chtërnëch młołë swiãtą mąkã na òfiarã, bierze je i pòji w nich gąsczi na òbòrze. Bò ten ród, chtëren ne pamiątczi stôwiôł i z nëch żôren òfiarowôł, wëlôł swòjã krew w òbronie swòbòdë ti zemi, a ludek prosti, w niewòlã wzãti przez cëzëch panów, zabôcził ò jich znaczeniu. Ale krew stolëmów jesz nie wëmarła, le zatacëła sã strzód szarégò lëdztwa. A ti, co z ny krëwi pòchòdzą, staną jednégò dnia przë tëch pamiątkach. A tej kamienie przemówią. Stoją òne tam òd tësący lat i żdają na swòjã gòdzënã. Dzys to noc cëdu. A ten cud sã stónie, abò jô ti nocë nie przeżëjã. Ùdzyrżë dëcha, Witosławie, i robi, coc powiem…
Aleksander Majkowski, Żëcé i przigòdë Remùsa, Zrzeszenie Kaszubsko- Pomorskie, Gdańsk 2012, s. 198.

„W wigilię świętego Jana, kiedy dzień i noc się zrównają, siedzą na Łysce. Lud będzie obchodził obrzęd tak stary, jak życie ludzi na tej ziemi. Dam ci dostępny miecz i światło, abyś wiódł za sobą wybranych swego narodu na wybawienie zaklętego zamku…"
„Ale jednego dać ci nie mogę. Tego, co jak latarnia morska ściga okręty w bruzdach ich szlaków, tego, co jak obręcz trzyma razem, tego, co duchom daje moc nad ciałami. To musisz mieć sam.”
(…)
- Jak daleko sięgniesz wzrokiem w świetle zachodzącego słońca, jest to ziemia kamiennych świadków minionych wieków, ziemia mogił i grobów. Był czas, kiedy z tej góry błyszczał wieczny ogień i stąd wzięła ona nazwę Łyski. Tam, gdzie za wysokim brzegiem Jeziora Długiego zachodzi krwawo płonąca kula słońca, stało trójboczne święte miasto. W nim lud stolemny budował Bogu gontyny Tam odbywały się wiece, tam starszyzna wybierała swych książąt. Gdy dokonali wyboru, stawiali krąg z wielkich głazów, na pamiątkę i znak. Dzisiejsze pokolenie, oglądając pamiątki wielkiej przeszłości, dziwne o nich plecie bajki. A kiedyś ktoś znajdzie stare kamienne żarna, nas których dawniej mełli świętą mąkę na ofiary, zabiera i poi z nich gęsi na podwórku. Ród, który te pamiątki zostawił, wylał krew w obronie wolności tej ziemi, a ludek prosty, w niewolę wzięty przez obcych panów, zapomniał ich znaczenia. Ale krew stolemów jeszcze nie wymarła, tylko ukryła się wśród szarego ludu. Ci, którzy pochodzą z krwi stolemów, jednego dnia staną przy tych pamiątkach. I kiedy kamienie przemówią, Stoją one od tysięcy lat i czekają swej godziny. Dziś jest noc cudu. I cud się stanie, albo ja tej nocy nie przeżyję. Nabierz ducha, Witosławie, i zrób, co ci powiem.

Aleksander Majkowski, Życie i przygody Remusa, tłum. Lech Bądkowski, Oficyna Czec & Wydawnictwo Region, Kartuzy - Gdynia 2009, s. 709 - 711.