Rozalia i Wojciech Grzegorczykowie to niezwykła para ludowych poetów Gór Świętokrzyskich. Pochodzili z ubogich chłopskich rodzin. Nigdy nie nauczyli się czytać i pisać, a mimo to tworzyli w myślach wspaniałe wiersze, które podyktowali Rochowi Sulimie, a on doprowadził do wydania ich wierszy w 1972 roku. Ich twórczością, pełną miłości do małej ojczyzny, przyrody i historii (zwłaszcza II wojny światowej) zachwycali się, m.in. Wiesław Myśliwski i Zbigniew Herbert. Do dziś bardzo cenieni w swojej okolicy – w Świętej Katarzynie są współpatronami szkoły podstawowej, odbywają się literackie konkursy ich imienia, a w Krajnie postawiono nawet ich pomnik. W oparciu o utwór Tragedia Michniowa Wojciecha Grzegorczyka powstała kantata Pieśń o Michniowie Mirosława Niziurskiego. Są przykładem wspaniałej pary poetów niepiśmiennych, dla których ważniejsze od zapisanych słów są przeżycia wyrażone w twórczości.

Wojciech Grzegorczyk „Poniewierka”- urodził się 18 XI 1893 r. we wsi Krajno-Wymyślona. Jego rodzice – Antoni Grzegorczyk i Florentyna z Kołomańskich z Wilkowa gospodarowali na 12 morgach ziemi. Wojciech urodził się jako trzeci z dziesięciorga ich dzieci.

W roku 1914 wyruszył w poszukiwaniu chleba do Niemiec. Znalazł pracę w Meklemburgii. Do kraju wrócił w roku 1919, by w marcu 1920 ponownie wyjechać do jednego z fol­warków w Meklemburgii. Tam poznał pochodzącą również z Gór Świętokrzyskich – Rozalię Adamczyk.

Rozalia Grzegorczyk z d. Adamczyk urodziła się 28 września 1896r. w Szczukowskich Górkach w pobliżu Kielc. W wieku niespełna trzech lat została osierocona przez ojca. Zaopiekowała się nią babcia. Rozalia przez wiele lat zajmowała się „pasionką” – pasaniem krów. W roku 1921 z biednej podkieleckiej wsi wyjechała za pracą do Niemiec. Znalazła ją w Meklemburgii. Tam poznała przyszłego męża - Wojciecha Grzegorczyka - i od tej chwili dzielić z nim będzie trudy i radości życia. Ich ślub odbył się 26 września 1922r. Jeszcze w Niemczech przyszła na świat córka Zofia (1923r.) i syn Józef (1924r.).

W połowie grudnia 1930 roku z dwojgiem dzieci bez grosza „przy duszy”, wrócili do kraju, a w 1931 roku przyszła na świat córka Marianna. Bez skrawka włas­nego gruntu, bez własnego „dachu nad głową” rozpoczynają Grzegorczykowie tułaczkę po okolicznych wsiach. Mieszkając do roku 1936 na komornym, utrzymywali się z ciesielki, którą Wojciech Grzegorczyk od 1934 roku uprawiał w okolicznych wioskach. Budował drewniane stodoły, obory i domy mieszkalne. Wśród zbudowanych domów był również ich własny: „ubogi domek - królewski zamek”, wzniesiony w 1936 roku we wsi Krajno–Zagórze. Tu spędzili resztę życia, gospodarując na niewielkim kawałku ziemi, a w wolnych chwilach układając swoje wiersze.

Największy zaszczyt spotkał Rozalię i Wojciecha Grzegorczyków w grudniu 1973r., kiedy to zostali laureatami ogólnopolskiej „Nagrody Artystycznej dla Twórców Ludowych imienia Jana Pocka”, przyznawanej przez Redakcję „Chłopskiej Drogi” najwybitniejszym w Polsce twórcom ludowym.

Rozalia i Wojciech przeżyli wspólnie 55 lat. 2 kwietnia 1977r. zmarł Wojciech, niedługo po nim, bo 6 maja tego samego roku „odeszła” Rozalia. Zostali pochowani we wspólnej mogile na cmentarzu parafialnym w Krajnie.

Źródło: Wikipedia

O keszu:

Mikrus - magnetyk