Kościół parafialny w Dąbrówce Królewskiej

Kościół i cmentarz

Kościół parafialny p.w. św. Jakuba Starszego. Parafię założono prawdopodobnie w II-giej połowie XIII wieku, a budowę kościoła rozpoczęto ok. 1300 roku. Pierwsza pisana wzmianka o kościele pochodzi dopiero z roku 1565 i informuje, że świątynia jest opustoszała i należy do parafii w Grucie. Być może kościół został zniszczony podczas wojen polsko-krzyżackich i stracił wówczas status kościoła parafialnego. W drugiej połowie wieku XVI kościół przejmują protestanci i użytkują go do roku 1626. Świątynia przejęta ponownie przez katolików, w latach 1626-1647 zostaje odnowiona staraniem wojewody chełmińskiego, Jana Działyńskiego. Ponowna renowacja kościoła następuje w wieku XIX.

Kościół gotycki, orientowany, zbudowany z polnego kamienia, uzupełnionego cegłą. Od zachodu przylega kwadratowa wieża, od północy — zakrystia, a od południa — kruchta. Salowy. Ołtarz główny manierystyczny z pochodzącym z przełomu XVIII i XIX wieku obrazem przedstawiającym św. Trójcę. Wystrój wnętrza uzupełniają dwa ołtarze boczne pochodzące z I-wszej połowy XVIII wieku. Na uwagę zasługuje dzwon odlany w roku 1770 w Gdańsku w pracowni Karola Gotrfyda Anteny' go (dwa dzwony zostały zrabowane podczas II wojny światowej). Kruchta boczna i korpus kościoła nakryte dachem dwuspadowym.

Obok kościoła przykościelny cmentarz, założony prawdopodobnie w XIV wieku, ponownie użytkowany od pierwszych lat wieku XX. Na cmentarzu zbiorowa mogiła żołnierzy 16 Dywizji Piechoty WP, którzy w pierwszych dniach września 1939 roku, w okolicach wsi Dąbrówka Królewska stoczyli zacięte boje z najeźdźcą hitlerowskim. Poległo wówczas 75 polskich żołnierzy (w tym jedna kobieta). W roku 1965 miejsce wiecznego spoczynku poległych obrońców Ojczyzny zostało upamiętnione nagrobkiem, na którym widnieje napis: 'Tym, którzy za Twoją wolność oddali życie'. Pomnik odsłonięto 3 września 1965 roku.

Podczas walk we wrześniu 1939

Z historią kościoła i parafii wiążą się też smutne i tragiczne epizody związane z II wojną światową. Zamordowanie księdza Alojzego Ptacha na Księżych Górach pod Grudziądzem oraz wydarzenia, które rozegrały się między 1 a 2 września 1939. 1 września do południa wojska niemieckie zajęły wieś. Około godziny ruszyło polskie natarcie z okolic dworu w Annowie, którego celem było odbicie wsi. Polska piechota w walce w ręcz, na bagnety odbiła wieś. W tym czasie polscy strzelcy wyborowi obsadzili wieżę kościoła i prowadzili ostrzał w kierunku ukrywających się w lesie Niemców. W godzinach wieczornych (nocnych) na mocy rozkazu dowództwa polscy żołnierze wycofali się do Annowa aby przygotować się do planowanego dużego kontrataku, którego celem miało być wyparcie nieprzyjaciela za rzekę Osę. Na wieży kościoła pozostała jednak dziewięcioosobowa grupa snajperów i obserwatorów, do których nie dotarł rozkaz o wycofaniu się. Na widok zbliżających się Niemców podjęła z nimi walkę. Gdy broniący się w wieży zorientowali się w sytuacji pragnęli złożyć broń. Pierwsza trójka, która zeszła z wieży została przez Niemców zakuta bagnetami. Pozostała szóstka widząc co się stało rozerwała się granatami ręcznymi.
Po II wojnie światowej do dziś parafia w Dąbrówce Królewskiej jest centrum duchowym pobliskich wsi. Kościół pełni rolę nie tylko domu bożego ale także miejsca krzewiącego patriotyzm i skupiającego lokalną społeczność. Jest również cennym zabytkiem architektury, inspirującym artystów – poetów, malarzy a także chętnie odwiedzanym przez turystów z regionu.

Skrzynka
W słupie.

ς