Kościół parafialny Świętego Krzyża

Nr rej. MWKZ 227/A/84 z dn. 27.12.1984

Miejscówka:

Kościół znajduje się w samym centrum Kozienic, przy głównym skrzyżowaniu ulic miasta: Warszawskiej, Lubelskiej, Radomskiej oraz przy Kochanowskiego, gdzie znajduje się dworzec autobusowy PKS. Kościół stoi na zadrzewionej działce, ogrodzonej żelaznymi przęsłami z ceglanymi, otynkowanymi słupkami. OD strony zachodniej teren kościelny graniczy z Ogrodem Jordanowskim. Obecnie biegnie tędy dróżka, która w XIX wieku była aleją prowadzącą od wrót kościelnych aż do drzwi wejściowych dawnego pałacu (dziś Urząd Miejski).

Trochę historii:

Według tradycji pierwszy kościół w Kozienicach został wybudowany dzięki fundacji króla Władysława Jagiełły w 1394 roku. Była to niewielka, drewniana świątynia filialna, zależna od najstarszych w gminie parafii w Świerżach Górnych. Kościół ten pod wezwaniem św. Krzyża miał być położony na wzniesieniu między ul. Nowy Świat a Czwartek.  W przekazach Jana Długosza zachowała się informacja, a właściwie legenda – niesłusznie powielana przez wielu przeszłych i współczesnych autorów – o złupieniu i zniszczeniu tego kościółka przez żołnierzy litewskich księcia Witolda, którzy jakoby mieli tędy podążać pod Grunwald. Patrząc jednak na trasy przemarszu wojsk litewskich, możemy wywnioskować, że niemożliwością było zapuszczenie się  ich na te tereny. Ponadto rycerze litewscy powściągali swe apetyty na palenie, gwałcenie i grabież przez cały czas wyprawy z Litwy, a także na Mazowszu. Gdy jednak przekroczyli granicę z Zakonem Krzyżackim opuściła ich wspomniana powściągliwość o znane są przypadki zbeszczeszczenia świątyni, np. w złupionym Lidzbarku Chełmińskim. Za ten czyn książę litewski Witold nakazał ich powiesić. Wyrok wymierzyć mieli sami sobie.

Kolejni Jagiellonowie, Zygmunt I – urodzony 01.01.1467 r. w Kozienicach, oraz Zygmunt II August wspierali funkcjonowanie kozienickiej świątyni poprzez wzbogacanie jej uposażenia i renowację. Wówczas kościół należał do parafii Wargocin. Gdy pierwszy uległ zniszczeniu, król Zygmunt August w 1554 r. postawił w jego miejsce drugi, większy i drewniany. Rozwijające się nowo założone miasto potrzebowało duchownego na stałe rezydującego w Kozienicach. W 1557 r. przywilej wybudowania plebanii przy kościele otrzymał ks. Jan Kampczyński, proboszcz parafii Wargocin. Otrzymał on ponadto uposażenie wchodzące od tej pory do dóbr kościelnych – były to m.in. dwa pola, dwa ogrody, łąki oraz przywilej rąbania drzewa w lasach królewskich, łowienia ryb w kozienickim jeziorze, zwolnienie z podatków i płacenia czynszu z tych dóbr. Wielu autorów podaje, że wraz z nadaniami przywilejów i uposażenia powstała również w Kozienicach oddzielna parafia. W 1657 r. kościół podzielił los setek, jeśli nie tysięcy, polskich świątyń rozgrabionych i zniszczonych przez Szwedów lub ich kamratów. Dzień po opuszczeniu Warszawy, wycofujący się z polskich ziem książę siedmiogrodzki Jerzy II Rakoczy, spalił całe Kozienice. Kościół odbudowano dopiero po 10 latach.

Trzecia świątynia wybudowana przez ks. Proboszcza Macieja Dąbrowskiego  w 1667 r. przetrwała niemalże 100 lat.  W tym czasie proboszczami parafii byli księża: Mikołaj złotnicki, Marcin Waloński, Jerzy Januszowicz, Wojciech Cięciwa, Jan Warcaby, Antonii Popławski, Jan Wolski, Zawadzki, Błażej Kościański.

Kolejny, czwarty z kolei, kościół drewniany ufundowała małżonka króla Zygmunta III, króla Polski, Maria Józefa. Przestronną i okazałą budowlę, postawioną w 1754 r., konsekrował w 1763 r. biskup kijowski, Józef Andrzej Załuski. Świątynia ta została przeniesiona w bezpośrednie sąsiedztwo kozienickiej rezydencji królewskiej. W przybliżeniu znajdowała się w miejscu, gdzie obecnie ulokowany jest zabytkowy cmentarz rodziny Denów, w parku miejskim. Duszpasterzami w tym kościele byli księża: Stanisław Kościański, Adam Dachnowski, Walenty Szulecki, Franciszek Siarczyński, Kazimierz Konrad Rutkowski, Karol Drozdowski, Ryłkowski, Józef Baronowski, Tomasz Brodziński, Teofil Kłomnicki, Tomasz Wrześniakowski. W 1864 r. proboszczem parafii Został ks. Józef Khaun.

Po ponad 100 latach istnienia ten drewniany kościół chylił się ku upadkowi. Elementy budowli były przegniłe, dach przeciekał, przez co woda niszczyła wnętrza. Postanowiono wybudować nową, murowaną świątynię. Głównym budowniczym został ks. Józef Khaun, zaś duże nakłady finansowe – prawie 7000 rubli – poniósł gen. Włodzimierz Den. Ten ostatni zażyczy sobie, żeby główne wejście do kościoła znajdowało się naprzeciwko pałacu kozienickiego, tak, żeby mógł z okien oglądać świątynię. Warunek ten spełniono – stąd też i taka wyjątkowa lokalizacja, choć normą było i jest w kościołach, że wejście główne znajduje się frontem do dużej ulicy. Świątynię budowano w latach 1868-1869. Kamień węgielny wmurowano 14.06.1868 r., a 24 października następnego roku biskup sandomierski ks. J. Juszyński konsekrował nowy kościół, który bez większych szkód przetrwał do dziś. Historia pokazuje, że jest to piąty, w przeszło 600-letnich dziejach, gmach kościoła pw. Św. Krzyża w Kozienicach.

Kolejnymi proboszczami i administratorami parafii Świętego Krzyża byli księża: Józef Khaun (1868-1904), Feliks Kuropatwiński (1904-1924), Jan Klimkiewicz (1924-1965), Stefan Siedlecki (1966-1987), Tadeusz Borkowski (1987-1998), Edward Warchoł (1998-2010), Kazimierz Chojnacki (2010-nadal).*

O skrzynce:

Reaktywacja:

Skrzynka cały czas ta sama, w tym samym miejscu, ale po kolejnym zaginięciu kodu qr postanowiłem zrobić z niej  tradycyjną. Może jak wymyślę sposób na kod, to wróci jako multak. Na razie tradycyjna. Weźcie coś do pisania.

Skrzynka to krótki multaczek. Postanowiłem tak to zrobić, żeby było wiadomo gdzie kierować się z poszukiwaniami, co może znacznie przedłużyć żywot skrzynki.

Pierwszą część wskazują koordynaty (Rysiu Rynkowski twierdzi, że dziewczyny go lubią). Do jej odczytania musicie mieć czytnik kodów QR (najłatwiej chyba smartfona z aplikacją do odczytywania kodów QR i połączeniem z Internetem). Po zeskanowaniu zostaniecie przeniesieni na stronę internetową. Teraz musicie podać hasło, które możecie sobie odszyfrować. Po wpisaniu poprawnego hasła ukaże się strona, na której znajdziecie dalszą część informacji gdzie szukać skrzynki.

Bardzo proszę o ostrożne podejmowanie i odkładanie. Starałem się umieścić skrzynkę tak, żebyście mieli jak najmniej problemów, ale ostrożność zawsze trzeba zachować. Mugole są wszędzie. A tutaj szczególnie dobrze pilnują.

*Opis pochodzi z książki: Dziedzictwo kulturowe gminy Kozienice; Krzysztof Zając, Renata Maj; wyd.: Towarzystwo Miłośników Ziemi Kozienickiej 2013, s. 90-91.