Rowerowe Pomorze

odcinek Wejherowo - Władysławowo

Skąd wzięła się ta kapliczka?

Jakie wydarzenie ma upamiętnić?

Kto, lub co był jej fundatorem?

O tym wszystkim w wielkim skrócie poniżej.

ZAŚLUBINY

W październiku 1919 gen. dyw. Józefowi Hallerowi powierzono dowództwo Frontu Pomorskiego, utworzonego w celu pokojowego i planowanego odzyskania Pomorza, zgodnie z ustaleniami traktatu wersalskiego, odebranego Polsce wskutek rozbiorów. Zgodnie z planem przejmowanie ziem pomorskich rozpoczęło się 18 stycznia 1920 od przejęcia Torunia przez oddziały 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty. Na Pomorze wkraczała również 15 Wielkopolska Dywizja Piechoty. Poszczególne miejscowości przejmowano od wycofujących się wojsk niemieckich aż do 11 lutego 1920, kiedy ostatni żołnierze opuścili Gdańsk.

Pomimo kilku incydentów, wśród których było kilka prób stawiania zbrojnego oporu, a także liczne przypadki sabotażu, odzyskiwanie Pomorza dla Polski przebiegało bez większych zakłóceń. 10 lutego 1920 generał Józef Haller wraz z ministrem spraw wewnętrznych Stanisławem Wojciechowskim oraz nową administracją Województwa Pomorskiego przybył do Pucka, gdzie dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem.

Głównym punktem zorganizowanych wtedy uroczystości była msza dziękczynna. Nabożeństwo celebrował dziekan polowy Antoni Rydlewski. Kazanie wygłosił Józef Wrycza. W czasie mszy świętej duchowni poświęcili Banderę Polską, którą przy huku 21 salw armatnich Eugeniusz Pławski wraz z Florianem Napierałą podnieśli na maszcie jako znak objęcia przez Polskę Marynarkę Wojenną wachty na Bałtyku. W imieniu dotychczasowych strażników Wybrzeża rybak kaszubski, szyper Jakub Myślisz, przekazał symbolicznie straż w ręce polskiego marynarza. W dniu tym, co Kaszubi uważali za dobry znak, Zatoka Pucka była zamarznięta.

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Za%C5%9Blubiny_Polski_z_morzem7

WIELKA WIEŚ

Do roku 1952 Władysławowo nosiło dumną nazwę Wielka Wieś (niem. Großendorf, j. kaszub. Wiôlgô Wies). Z dniem 1 stycznia 2015 roku gminie miejskiej Władysławowo zostały odebrane prawa miejskie i nadane miejscowości Władysławowo. Był to zabieg administracyjny związany ze zmianą typu gminy z miejskiej na miejsko-wiejską.

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82awowo

TOWARZYSTWO POWSTAŃCÓW I WOJAKÓW W WIELKIEJ WSI (WŁADYSŁAWOWIE)

Prezes i jeden ze współzałożycieli: Józef Twardy.

W styczniu 1919 r. Józef Twardy wstąpił w szeregi powstańczej kompanii łabiszyńskiej i walczył na froncie północnym powstania wzdłuż Noteci i Kanału Noteckiego oraz linii demarkacyjnej m.in. w okolicach Brzozy. 26.02.1928 r. był jednym z organizatorów Towarzystwa Powstańców i Wojaków we Władysławowie. Na zebraniu założycielskim został wybrany prezesem tego towarzystwa i funkcję tę pełnił do wybuchu II wojny światowej. 

Po wybuchu II wojny światowej Józef Twardy wraz z żoną i dziećmi uciekł z obawy przed samosądami miejscowych Niemców do Kobylnic pod Kruszwicą. Tutaj dogoniły ich oddziały niemieckie wkraczające na Kujawy. J. Twardy namówił wówczas braci Aleksandra i Konrada Poczekajów z Władysławowa, aby rowerami uciekali w stronę Kutna i tam przeczekali samosądy, jakie odbywały się na rodzinach powstańców z okolic Władysławowa i Annowa. Co kilka dni miejscowe gestapo przyjeżdżało i dopytywało się we Władysławowie o rodzinę Józefa Twardego, który ukrywał się wówczas w różnych miejscach. W grudniu 1939 r. Józefa Twardego aresztowało gestapo w Rynarzewie i przetransportowało go do obozu w Szubinie. 

źródło i więcej informacji: https://powstanie.szubin.net/biografie/s/207

Polecam lekturę. Księga Pamiątkowa Wojaków i Powstańców (Bydgoszcz 1925) w bibliotece cyfrowej: po wejściu kliknij na "pokaż treść"

KESZ

Stań przy pomniku. Idź 20 metrów na azymut 195 stopni.

Może przydać się scyzoryk / śrubokręt / klucze ale może obejdzie się bez narzędzi.