Żółty Szlak - Szubieniczna Góra

Witajcie w naszym nowym projekcie!

 Pomysł okeszowania Żółtego Szlaku i zamknięcia go w Geościeżkę narodził się w mojej i Charona głowie już jesienią 2014 roku. A teraz zaczyna być sukcesywnie realizowany, w ramach weny i możliwości czasowych, choć tylko już przeze mnie. Charon, niestety, odpadł z tematu, choć dzielnie mi wciąż kibicuje.

Zatem jeszcze trochę zostało mi keszy do stworzenia ( robocza póki co liczba ilości skrzynek w projekcie to 30 sztuk), więc do emerytury mam co robić ;)

Z założenia skrzynki mają być raczej przyjemne i przyjazne, by choć troszkę urozmaicić wędrówkę w sumie i tak już ciekawym krajoznawczo terenem. Pierwsze skrzynki już można podejmować, reszta ze szlaku pojawi się w terenie w ciągu najbliższych lat. Zapraszam do poszukiwań !

LadyMoon(

Szubieniczna Góra 

Ponure , osnute złą sławą miejsce, ale za to bardzo ( i pewnie dlatego ;)) lubię tam przychodzić.  Teren ten, jako jeden z nielicznych w Gdańsku, jest moim ulubionym. Poznawałam go jeszcze we wczesnych latach 90, mieszkając wówczas na Przymorzu i włócząc się często po tajemniczych zakątkach Wrzeszcza.

To mało znane dziś wzniesienie znajduje się niepodal Politechniki Gdańskiej, ponad skrzyżowaniem ulic Sobieskiego i Traugutta. Już w okresie średniowiecza było tu znane powszechnie miejsce kaźni. Jako "Galgenberg" widnieje ono jeszcze na wszystkich planach przedmieścia pochodzących z XVIII i XIX wieku.

Z "Hyclowym Wzgórzem" - jak je określała ironicznie, ale i trwrożliwie ludność polska w dawnym Gdańsku, związana była ciesząca się jak najgorszą sławą karczma "Jeruzalem". Owa gospoda, do której nie zaglądał raczej żaden szanujący się gdańszczanin, stała gdzieś w rejonie dzisiejszej ulicy Tuwima. Skazanych na śmierć i prowadzonym tędy, bądź też wiezionych na stracenie skazańcom zwyczajowo podawano tam ostatni w ich życiu trunek.

Znajdujący się na samym szczycie wzniesienia domek wraz z szubienicą usunięty został wprawdzie w 1804 roku, lecz jeszcze w następnych dziesięcioleciach odbywały się w tym miejscu egzekucje.

Model szubienicy - Galgenberg (http://www.rzygacz.webd.pl)

Szubieniczna Góra(niem. Galgenberg, Am Galgenberg) – to miejsce po zniwelowanym częściowo wzniesieniu (55 metrów n.p.m.) znajdującym się przy ulicy Traugutta.

W przeszłości Szubieniczna Góra była miejscem egzekucji gdańskich przestępców i skazańców. Na szczycie wzniesienia znajdowała się w latach 1529-1804 dominująca nad okolicą szubienica, od której też wzniesienie przejęło nazwę.

Była to duża murowana konstrukcja na planie kwadratu, konserwowana naprzemiennie przez gdańskie cechy rzemieślnicze. Znajdująca się na szczycie niezalesionego wzgórza była dobrze widoczna z traktu wiodącego z zachodu do bram miejskich, informując przybyszy o działaniu gdańskiego wymiaru sprawiedliwości. Ostatni wyrok na Szubienicznej Górze (przez ścięcie toporem) został wykonany w 1838. Przez pewien czas po II wojnie światowej używano jeszcze nazwy Przy Szubienicznej Górze.

W latach ok. 1914-1966 u podnóża Szubienicznej Góry, wzdłuż ulicy Traugutta funkcjonował bezwyznaniowy, urnowy cmentarz krematoryjny. Po wyczerpaniu miejsc, prawdopodobnie pod koniec lat 20. XX wieku, do cmentarza przyłączono nowy teren na szczycie Szubieniczej Góry. Ta nowsza część cmentarza, położona wysoko, na szczycie góry, w miejscu odosobnionym i trudno dostępnym, coraz mocniej zarastającym roślinnością, została po prostu zapomniana. W tym zbawiennym stanie zapomnienia cmentarz przetrwał całą II połowę XX w. i wraz z nami wszedł w wiek XXI.

Cmentarz krematoryjny jest jedynym istniejącym (choć zdewastowanym), na którym po wojnie nie dokonywano pochówków, które - mimo, że całkowicie zrozumiałe - zmieniły charakter pozostałych przedwojennych nekropolii. Mamy zatem do czynienia z jedynym przykładem autentycznego przedwojennego cmentarza, który jako zabytek kultury dawego Gdańska powinien zostać zachowany, nawet jeśli miałby to być jedynie swoisty skansen. 

Ogromną pomocą w ratowaniu cmentarza okazała się akcja uczniów z Gimnazjum nr 29 na Suchaninie, którzy ponad 10 lat temu podjęli się zadbać o cmentarz, regularnie go odwiedzać, skatalogować wszystkie zachowane tablice, promować ideę jego zachowania jako zabytku kultury i w ogólności uznać go za własne dziedzictwo. 

Krematorium było czynne w latach 1914-1945. Gdańsk był pierwszym miastem na terenie współczesnej Polski, w którym założono krematorium. Należało do Towarzystwa Kremacji "Płomień" (Die Flamme). Po wojnie budynek przekazano gminie ewangelicko-augsburskiej, następnie przejęła go gmina prawosławna. Urządzenia krematoryjne znajdujące się w piwnicach budynku zdemontowano i zniszczono na przełomie lat 80. i 90. W połowie lat 90. obiekt przebudowano na cerkiew.

Po II wojnie światowej na terenie pocmentarnym został założony Park im. Traugutta (wcześniej Park XXV-lecia PRL), o powierzchni 1,3 ha. Został urządzony z wykorzystaniem układu komunikacyjnego i istniejącego drzewostanu cmentarza. Nadal jest widoczna wcześniejsza forma zagospodarowania przestrzennego. Z terenu dawnego cmentarza roztacza się widok na Wrzeszcz.

W 2002 u podnóża dawnego wzniesienia powstał nowy budynek, w którym znajduje się Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej. U podnóża góry znajdują się także takie obiekty jak wspomniana wcześniej cerkiew św. Mikołaja(w zabytkowym kompleksie domu pogrzebowego i krematorium) oraz stadion, na którym rozgrywają swoje mecze rugbyści Lechii Gdańsk oraz piłkarze Lechii Gdańsk. 

Jednym z ciekawych miejsc u podnóża wzniesienia jest zbiornik wodny Stary Sobieski.

Zbiornik Wody Sobieski został wykonany w postaci żelbetowego monolitu, co na początku XX wieku było imponującym osiągnięciem, biorąc pod uwagę skalę obiektu. Do dnia dzisiejszego wszystkie elementy komór wodnych spełniają bez zastrzeżeń surowe normy konstrukcyjne. Zbiornik został oddany do użytku w 1911 roku, jest zbudowany na planie koła o średnicy 50 metrów i składa się z kilku współśrodkowych przestrzeni, tworzących zaskakujący podziemny labirynt.

W obiekcie powstała ekspozycja "Woda dla pokoleń - historia gdańskich wodociągów". Wystawa pozwola zwiedzającym poznać mało dziś znaną historię i zasadę działania gdańskich wodociągów oraz dostarcza niepowtarzalnych wrażeń zmysłowych.

Obiekt przez wiele lat nie był eksploatowany ani konserwowany, więc jego przystosowanie do zwiedzania poprzedził remont.