Położenie

Nowosielce to wieś położona w gminie Zarszyn w powiecie sanockim. Przez Nowosielce przepływa potok Pielnica.

Historia

Najstarsze informacje o wsi pochodzą z roku 1390. Z zachowany dokument można wnioskować, że w wymienionym roku wieś Nowosielce już istniała, gdyż  Król Władysław Jagiełło nadając wieś Jaćmierz Fryderykowi Mysnarowi określił granice Jaćmierza jako te, które opierają się na drodze prowadzącej do wsi Nowosielce. W dokumencie z roku 1426 wynika, że w tym właśnie roku nastąpiła zmiana lokacji wsi Nowosielce z prawa ruskiego na magdeburskie, stała się ona wsią Królewską. Wieś zniszczona po najeździe tatarskim w roku 1624 znacząco rozbudowała się dopiero za czasów króla Jana Kazimierza. Osadzono wtedy we wsi Kozaków. Od końca XVIII wieku do końca II wojny światowej Nowosielce należały do rodziny Gniewoszów, co dało wsi nazwę Nowosielce-Gniewosz (dla odróżnienia od innych Nowosielec w Polsce). Po pierwszym rozbiorze Polski Nowosielce znalazły się w zaborze austriackim. W czasie II wojny światowej  przez Nowosielce  przebiegała linia frontu, dlatego całą ludność ewakuowano do sąsiedniej Grabownicy. W czasie walk w 1944 roku zginęło tutaj 14 osób. W noc Sylwestrową 1945 roku oddziały UPA wysadziły stację kolejową w Nowosielcach, spaliły 152 domy i wymordowały ludność. Tablica z nazwiskami zamordowanych znajduje się w miejscowym kościele. Po wojnie wysiedlono do krajów byłego ZSRR mieszkańców pochodzenia rusińskiego. Od roku 1945 przez kilka lat w budynku działała Szkoła Przysposobienia Rolniczego. W latach 1951-53 w pomieszczeniach dworskich przechowywano zboże potrzebne do produkcji piwa. W 1959 roku uruchomiono Szkołę Rolniczą, która działa do tej pory.

Opis zabytku

Dwór w Nowosielcach został zbudowany na przełomie XVIII/XIX wieku. Nowo wybudowany budynek był parterowy, urządzony bardzo praktycznie ale zawierający elementy, modnego wtedy, stylu secesyjnego. O stylu secesyjnym świadczy m. in. balustrada schodów wewnętrznych. W dworze było 14 pokoi. Na frontowej elewacji pilastry oddzielają okna. Przed wejściem znajduje się kolumnowo - arkadowy portyk z balkonem. Na I piętrze niewielka facjata. Dwór posiadał własną elektrownię i wodociągi. Odnowiono go na początku XX wieku.
        Wokół dworu został założony park w stylu angielskim. Do czasów obecnych przetrwało wiele starych, pięknych drzew. Na szczególną uwagę zasługuje grupa jesionów rosnąca po prawej stronie dworu – obecnie pomnik przyrody. Również jako pomnik przyrody został oznaczony dąb szypułkowy, którego wiek oceniany jest na około 290 lat.  

Ciekawostka

! W roku 1920 został w Nowosielcach utworzony 209 Ochotniczy Pułk Ułanów. Jego twórcą był rotmistrz Henryk Towarnicki, przemysłowiec ze Lwowa.

!  W parku dworskim rośnie trzy jesiony uznane za pomniki przyrody. Mają około 190 lat.

Ciekawe miejsca w okolicy

Pomnik 2-giej Czechosłowackiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Nowosielcach (na terenie parku)

Pomnik z I i II wojny światowej w Długiem

Pomnik Pamięci ofiar faszyzmu w Zarszynie

Kościół św. Marcina w Zarszynie

Dąb szypułkowy – Pomnik przyrody w Zarszynie (koło kościoła)

Dwór w Pisarowcach

Źródło

Sylwester Polakowski: Pozostałości założeń dworskich województwa podkarpackiego. Krosno: Lygian, 2012

Ciupka J., „W gminie Zarszyn”, Krosno 2000

Dla pierwszych trzech znalazców są okolicznościowe certyfikaty i fanty na wymianę.

Skrzynka została założona dzięki finansowej pomocy Ministerstwa Sportu i Turystyki.