Założenie powstało jako siedziba rodu Moniuszków, w których rękach pozostawało co najmniej od XVII w. aż do II wojny światowej. W 1677 r. wzmiankowany jest jako jego właściciel Wojciech Moniuszko, który jednak nie był pierwszym właścicielem tego rodu, gdyż występuje w źródłach jako właściciel dziedziczny. W 1718 r. właścicielami tych dóbr byli Mateusz Moniuszko syn Wawrzyńca i jego żona Konstancja z Mroczkowskich.

Niestety, niewiele wiadomo o wyglądzie Moniuszek w XVII i XVIII w. Jak można wnosić z przebiegu dróg i śladów późniejszej kompozycji powstała tam najpierw kompozycja składająca się z przynajmniej czterech kwater, z których jedną zajmowały zabudowania, a trzy pozostałe ogrody, do których przylegała od wschodu sadzawka. Nie jest też wykluczone, że sadzawek wykopano więcej. To pierwotne założenie uległo w późniejszych czasach tak wielkim przeobrażeniom, że odtworzenie jego kompozycji na podstawie śladów terenowych jest obecnie niemożliwe.

Na początku XIX w. Moniuszki należą do Feliksa Moniuszki, który miał dwóch synów – Kazimierza i Konstantego. Kazimierz nabywa w latach 1838-1842 sąsiadujące dobra Mikicin , w których gospodaruje razem ze swoim jedynym synem Adolfem (który po śmierci ojca w 1872 r. został właścicielem Mikicina). W Moniuszkach gospodaruje Konstanty Moniuszko (zm. w 1894 r.), a po jego śmierci prawa spadkowe do Moniuszek (liczących w 1879 r. ok. 123 ha) przejmują w ½ Adolf Moniuszko i w ½ trzej synowie Konstantego – Jan, Kazimierz Roman i Konstanty Antoni. Jako że Jan Moniuszko zamieszkiwał w Czelabińsku, a Konstanty Antoni w Grodnie i żaden z nich nie był zainteresowany gospodarowaniem w majątku, to w 1896 r. bracia postanowili dokonać nowego podziału własnościowego. Podział ten doszedł do skutku w 1897 r., a w jego wyniku cały majątek liczący wówczas 89 dziesięcin (ok. 81 ha) przeszedł na Kazimierza Romana w zamian za spłatę równowartości części należących się pozostałym spadkobiercom. Kazimierz Roman Moniuszko gospodaruje w Moniuszkach jeszcze w 1913 r. Po nim przejmuje majątek jego syn Stefan (zm. w 1944 r.), po którym wraz z ręką jednej z jego córek przechodzi on na Tadeusza Cywińskiego, właściciela siedziby w latach 70. XX w.

Nieco więcej wiadomo o wyglądzie założenia w XIX w. Założenie zajmowało wtedy teren położony między dwiema drogami prowadzącymi do wsi, a będącymi jednocześnie granicami kompozycji od strony wschodniej i zachodniej. Od drogi ziemnej stanowiącej wschodnią granicę założenia, obsadzonej aleją wierzbową, odchodziła w kierunku zachodnim droga prowadząca do dworu. Dwór, który stał na północ od tej drogi był drewnianym, długim budynkiem (został rozebrany w 1962 r.). Na zachód od dworu rozciągał się prostokątny dziedzinie, przy którego bokach stały: od południa 2 obory, a z pozostałych stron stajnia (zniszczona w 1938 r.), magazynem z kancelarią (istniejący jeszcze w 1938 r.) i stodoła. Od wschodu dziedziniec ten zamykał dwór. Między budynkami posadzono rząd jesionów i szpaler lilaków, przy którym pośrodku dziedzińca stała do 1947 r. kapliczka, w której odprawiano msze polowe. (Później pozostałe z kapliczki obraz, krzyż i lichtarze przeniesiono do domu właściciela.) N północ i wschód od zabudowań mieścił się ogród ozdobny zamknięty od zachodu szpalerem lipowym. Ogród ten rozszerzono poza pierwotne kwatery, gdyż obejmował on także staw , który pełnił w ogrodzie funkcje ozdobne. Wokół tego stawu przebiegała aleja lipowa, która odchodziła też dalej w kierunku zachodnim przecinając dojazd do dworu oraz omijając obory od strony wschodniej i dążyła dalej na południe między kwaterami ogrodów użytkowych. Za ogrodami aleja ta biegła przez pola w kierunku rzeki Biebły. Otaczającemu dwór ogrodowi ozdobnemu nadano w XIX i na początku XX w. charakter naturalistycznego parku. Rosło tam wiele gatunków i odmian drzew oraz krzewów. Między nimi poprowadzono drogi spacerowe i ustawiono altankę. Na południe od zabudowań leżał teren ogrodu użytkowego, który podzielony był na kwatery otoczone alejami i pasami drzew ozdobnych. Wnętrza kwater wypełniały sady lub warzywniki. Na wschód od terenów założenia stały otoczone łąkami czworaki.

W czasie I wojny światowej we dworze umieszczono mleczarnię, jednak całość założenia uległa tylko niewielkim zniszczeniom, przejawiającym się m.in. niszczeniem roślinności ogrodowej. Poważnych zniszczeń założenie doznało natomiast w czasie II wojny światowej, kiedy to zniszczono stajnię, magazyn z kancelarię, czworaki oraz zieleń ozdobnej części założenia, a także dużą część drzew rosnących w alejach i w szpalerach.

Po II wojnie światowej część gruntów majątku przeszła w ręce okolicznych chłopów toteż z dawnego majątku pozostało tylko gospodarstwo mające w 1956 r. około 24 ha. Dawne siedlisko dworskie sukcesywnie przystosowywane było do potrzeb gospodarki chłopskiej. Wszystkie istniejące tam w latach 80. XX w. budynki zostały wybudowane po 1960 r. W 1962 r. rozebrano dwór, postawiono zaś nowy murowany, piętrowy dom mieszkalny obok którego ustawiono trejaż i niewielką kapliczkę. Na środku dziedzińca urządzono w latach 70. kolisty trawnik z altanką i zielenią. Znacznych zmian dokonano na terenach dawnych ogrodów użytkowych. Na południe od zabudowań wygrodzono 3 zagrody dla bydła, a za nimi od południa wykopano dwa stawy, wzdłuż których usypano groble. Na większym z tych stawów ustawiono drewniane zadaszenie.

Do lat 80. XX w. nie dotrwały ani żadne stare budynki, ani park ozdobny (z którego pozostał tylko staw i fragmenty alei lipowej), ani jego wyposażenie. Nie przetrwały też ogrody użytkowe. Istniały jedynie główne drogi dojazdowe pozwalające rozpoznać szkielet kompozycji, jednak teren założenia został dodatkowo zniekształcony nowymi budynkami, ogrodzeniami oraz samosiewami i podrostami drzew i krzewów. W tym czasie zieleń Moniuszek składała się tylko z 20 gatunków drzew i krzewów także owocowych. Najstarszym drzewem była lipa rosnąca przy drodze dojazdowej na podwórze (niegdyś prowadzącej do dworu). Pozostałe, nieliczne stare drzewa oraz grupy lilaków pochodziły z II połowy XIX w. i z początku wieku XX. W opisanym stanie obiekt nie pełnił już w krajobrazie żadnej szczególnej roli.⁴