Największy na świecie niekomercyjny serwis geocachingowy
GeoŚcieżki - skupiające wiele keszy
Ponad 1000 GeoŚcieżek w Polsce!
Pełne statystyki, GPXy, wszystko za darmo!
Powiadomienia mailem o nowych keszach i logach
Centrum Obsługi Geokeszera wybierane przez Społeczność
100% funkcjonalności dostępne bezpłatnie
Przyjazne zasady publikacji keszy
Musisz być zalogowany, by wpisywać się do logu i dokonywać operacji na skrzynce.
stats
Zobacz statystykę skrzynki
Ogród dworski w Sikorach - OP8R9S
Właściciel: wzorowy
Ta skrzynka należy do GeoŚcieżki!
Zaloguj się, by zobaczyć współrzędne.
Wysokość: 137 m n.p.m.
 Województwo: Polska > podlaskie
Typ skrzynki: Tradycyjna
Wielkość: Mikro
Status: Gotowa do szukania
Data ukrycia: 31-03-2018
Data utworzenia: 31-03-2018
Data opublikowania: 31-03-2018
Ostatnio zmodyfikowano: 14-04-2018
9x znaleziona
1x nieznaleziona
1 komentarze
watchers 0 obserwatorów
43 odwiedzających
7 x oceniona
Oceniona jako: znakomita
1 x rekomendowana
Skrzynka rekomendowana przez: hratli
Musisz się zalogować,
aby zobaczyć współrzędne oraz
mapę lokalizacji skrzynki
Atrybuty skrzynki

Można zabrać dzieci  Szybka skrzynka  Weź coś do pisania  Umiejscowiona na łonie natury, lasy, góry itp  Miejsce historyczne 

Zapoznaj się z opisem atrybutów OC.
Opis PL

Ogród dworski – regularny, użytkowy z towarzyszącymi nasadzeniami ozdobnymi, powstały w końcu XVIII w. na miejscu siedziby dworskiej istniejącej od XVI w.

Położenie obiektu: w dolinie rzeki Nereśli, przy drodze z Goniądza do Knyszyna, pierwotnie przy granicy kompleksu puszcz Grodzieńskiej i Bielskiej

Miejscowość Sikory powstała na przełomie XV i XVI w. i nosiła początkowo nazwę Nereśla-Sikory (zapewne od nazwy przepływającego obok strumienia). Położona była na skraju dóbr goniądzkich, w których skład wchodziła. W XVI w. wyodrębniło się w tej miejscowości kilka działów ziemiańskich, których właściciele uzyskali niezależność po włączeniu dóbr goniądzkich do starostwa knyszyńskiego w 1571 r. Późniejszy ogród powstał zapewne w obrębie działu należącego w 1581 r. do Józefa Wołłowicza, wojewodzica smoleńskiego, a w 1635 r, do Stefana Wojny. W II połowie XVII w. mamy do czynienia z dużym rozdrobnieniem działów własnościowych w Sikorach – w 1676 r. było tu już 10 właścicieli.

Po okresie rozdrobnienia własności Sikory stały się w II połowie XVIII w. własnością Świerzbińskich. Jednemu z nich – Kazimierzowi (zm. w 1823 r.) można przypisać przebudowę założenia w końcu XVIII stulecia. Wygląd tego obiektu opisany został w inwentarzu z 1823 r.

W końcu XVIII w. wzniesiono drewniany dwór usytuowany szczytem do gościńca oraz budynki gospodarcze (2 spichlerze, siennik, stodołę, oborę, chlew) wokół dziedzińca położonego na zachód od dworu. Parterowy dwór o rzucie prostokąta stał na kamiennej podmurówce, był podpiwniczony, o dachu naczółkowym krytym dachówką, z dwoma kominami i gankiem na dwóch słupach od strony dziedzińca (krytym tarcicami), na który prowadziły schodki z drewnianą balustradą. Założono też ogrody otaczające dwór, przy czym bezpośrednio do dworu przylegał ogród warzywny (w którym też obok dworu stała lodownia), zaś większy od niego ogród owocowy o powierzchni około 1 ha oddzielony był od dworu szpalerem i browarem usytuowanym nad sadzawką, obok którego stała też wołownia. W tym ogrodzie owocowym rosło w 1825 r.: 47 grusz rodzajnych, 108 grusz nierodzajnych, 29 jabłoni rodzajnych, 95 jabłoni nierodzajnych, 27 śliw węgierek rodzajnych i 73 śliw nierodzajnych. Po zniszczeniu browaru sadzawka, z racji bliskiego sąsiedztwa dziedzińca gospodarczego służyła do pojenia bydła. Wokół ogrodów i zabudowań istniały drewniane ogrodzenia. Poza tym, po granicach ogrodów oraz na granicy dziedzińców i przy drodze z Wasiek do wsi Dudki posadzono szpalery drzew ozdobnych. Rosły tam lipy drobnolistne, kasztanowce białe i klony. Nieco później wykopano sadzawkę rybną zamykającą ogród owocowy od południa (istniejącą już w 1824 r.). Jak wynika z inwentarza do tego czasu scalono w jednym ręku wszystkie działy majątkowe w Sikorach, a powierzchnia majątku była większa od pierwotnego nadziału.

W wieku XIX majętnością władali kolejno Świerzbińscy, Michał Dyżewski (mąż Zofii Świerzbińskiej) i jego córka Stanisława (zm. w 1920 r.). Od 1917 r. w Sikorach mieszkały: Jadwiga Dyżewska (synowa Michała) i jej siostra Zofia Jeżewska. W okresie międzywojennym właścicielem Sikor był Bronisław Jeżewski. W 1944 r. należały one już Jadwigi Dyżewskiej, która zamieszkiwała tu do lat 50. XX w.

Dyżewscy nie dokonali większych zmian w układzie kompozycji założenia. Dobudowali jedynie kilka budynków gospodarskich – na początku XX w. i w okresie międzywojennym na północny-zachód od dworu stały: kuźnia, stodoły i obory ustawione w jednym ciągu. Po 1914 r. obok kuźni zbudowano czworak (rozebrany po 1944 r.).

Do 1939 r. osiemnastowieczny układ siedziby dworskiej nie uległ zasadniczym zmianom. Wzniesiono jedynie kilka nowych budynków gospodarczych, a rozebrano wszystkie starsze (osiemnastowieczne), zlikwidowano sadzawkę rybną, ponadto ogrody, w których na początku XX w. dokonywano nowych nasadzeń (gdyż stare drzewa wypadały), uległy zaniedbaniu. Kompozycja zajmująca w szczytowym okresie rozwoju powierzchnię około 3,5 ha, została jednak prawie całkowicie zniszczona podczas II wojny światowej i po II wojnie, najpierw wskutek braku opieki, a następnie w wyniku parcelacji.

W 1939 r. przeprowadzono parcelację majątku, z którego utworzono dwa kołchozy, a we dworze umieszczono siedzibę NWD. W 1941 r. majątek przejęła administracja niemiecka i administrował nim niejaki Dzieszko zamieszkujący we dworze razem z jego właścicielami. Po 1944 r. majątek upaństwowiono. We dworze do lat 50. XX w. mieszkała Jadwiga Dyżewska z córką Stefanią, która po wyjściu za mąż za Zygmunta Paczyńskiego opuściła Sikory, a ponieważ w tych latach zmarła też Jadwiga Dyżewska, to dwór i teren dawnego założenia przejął Państwowy Funduszu Ziemi. Następnie w budynku dworu umieszczono szkołę podstawową, która funkcjonowała tam jeszcze w latach 80. XX w. użytkując część terenu dawnego założenia (gdzie m.in. powstało boisko szkolne). W 1980 r. Związek Rolników Indywidualnych wzniósł też na terenie założenia w sąsiedztwie gościńca pomnikowe Trzy Krzyże i upamiętnił je tablicą.

Do tego czasu pozostała część założenia została albo zajęta pod uprawy rolnicze, albo zabudowana. Oprócz dworu przetrwały tylko szczątki nasadzeń szpalerowych wokół ogrodu oraz sadzawka. Rosło tu w tym czasie 26 gatunków drzew i krzewów. Z dawnych szpalerów zachowały się nieliczne stare drzewa sadzone w końcu XIX w. lub na początku wieku XX oraz 4 najstarsze drzewa obiektu – 2 lipy, klon i kasztanowiec, pochodzące z początku XIX w. i rosnące przed dworem, skrytym dziś pomiędzy zabudowaniami wsi (gdyż zabudowania wsi w ciągu wieków przybliżały się coraz bardziej do siedziby dworskiej).

 

Dodatkowe informacje
Musisz być zalogowany, aby zobaczyć dodatkowe informacje.
Obrazki/zdjęcia
Plan założenia dworsko-ogrodowego w Sikorach - stan z 1988 r.
Widok na dwór w Sikorach od południowego-zachodu - sytan z 1988 r.
Dwór 2018
Uwaga
Nisko w pieńku
Wpisy do logu: znaleziona 9x nieznaleziona 1x komentarz 1x Wszystkie wpisy