weź ze sobą coś do pisania

Krekole (niem. Krekollen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Kiwity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku miejscowość liczyła 288 mieszkańców.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w roku 1336 roku przez wójta krajowego Henryka z Lutr. Nowej osadzie przyznano 53 łany. Lokacja została potwierdzona przez biskupa Hermana z Pragi w 1346 roku.

W XIV wieku wybudowany został pierwszy kościół. Rozwój wsi zahamował najazd litewski (1414) oraz wojny polsko-krzyżackie w latach 1519-1521. Jeszcze w XIV wieku doszło do zniszczenia pierwszej świątyni. Nowy kościół konsekrował w 1424 roku biskup Franciszek Kuhschmalz. W 1582 roku ponownej konsekracji dokonał biskup Marcin Kromer.

Najazdy i wojny XIV i XV stulecia doprowadziły do spustoszenia wsi, co bez wątpienia wpłynęło na proces obsadzania ziemi przez osadników. W 1583 roku obszar wsi obejmował łącznie 53 włóki. Jeszcze w XVI stuleciu podjęto zapewne akcję re kolonizacji opuszczonych gospodarstw. W 1638 roku Krekolach było 28 gospodarzy: 2 sołtysów, 20 chłopów oraz 4 zagrodników. W 1783 roku miejscowość składała się z 50 budynków.

W 1818 roku wieś liczyła 328 mieszkańców. W 1939 roku liczba mieszkańców wzrosła do 627 osób. Po zakończeniu II wojny światowej Krekole uzyskały status wsi sołeckiej, uruchomiono również szkołę. W 1998 roku miejscowość liczyła 320 mieszkańców.

Od 2004 roku w miejscowości działa Stowarzyszenie Łańcuch Wzajemności.

Zabytki

gotycki kościół pw. Krzyża Świętego i św. Wawrzyńca z przełomu XIV i XV wieku poddany renowacji w XVIII wieku.

Z tego okresu pochodzi dobudowana wówczas wieża kościelna. Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XVIII stulecia.

cmentarz przykościelny

 sześć tradycyjnych kapliczek warmińskich

Budowę kościoła przeprowadzono najprawdopodobniej w latach od 1336-1346. Jego konsekracji dokonał biskup Franciszek Kuhschmaz w 1424 lub 1425 roku. Budowla została częściowo zniszczona, a następnie odbudowana i konsekrowana w 1582 roku przez biskupa warmińskiego Marcina Kromera. W XVIII wieku w świątyni przeprowadzono szereg prac remontowych i budowlanych: w 1713 roku położono nowy dach, w 1719 roku pomalowano wnętrza, a w 1728 roku dobudowano wieżę, Ponadto z tego okresu pochodzi większość obecnego wyposażenia kościoła. W 1938 roku dobudowana została nowa zakrystia.

Jest to typowy kościół warmiński: murowany z cegły, salowy, z przybudówkami – od północy znajduje się zakrystia, a od południa krucha. Przy wieży, ulokowanej po stronie zachodniej, mieści się kaplica chrzcielna. Narożniki korpusu nawowego opięte zostały szkarpami, które w zwieńczeniach przechodzą w sterczyny. Dobrze zachowany jest szczyt wschodni ze schyłku XIV wieku. Cechuje go typowy układ schodkowy, z ozdobnymi blendami i sterczynami, a także fryz opaskowy i ażurowe szczyciki. Poniżej znajduje się okno blendowe z barokowym krucyfiksem. Szczycik blendowo-sterczynowy występuje też nad kruchtą. W zwieńczeniu szczytu znajduje się chorągiewka z datą 1723. Wieża ma charakter całkowicie gotycki: jest murowana z cegły, podzielona fryzami na trzy kondygnacje i ozdobiona blendami o łukach odcinkowych. Zwieńczono ją chorągiewką z datą 1725 i herbem Potockich – Pilawa, co wskazuje, iż świątynia była odnawiana staraniem biskupa Teodora Potockiego. Wnętrze nawy nakryto pozornym sklepieniem kolebkowym, na którym rozpięte zostały na płótnie malowane obrazy ze scenami życia św. Wawrzyńca (datowane na około 1719 rok). Ościeża okien ozdobiono natomiast barokowymi polichromiami ukazującymi Maryję, Jezusa i świętych. W kruchcie i pod wieżą zastosowano sklepienia krzyżowe.

Ołtarz główny wykonany został w latach 1720-1730. Umieszczono w nim rzeźby: czterech Ewangelistów, św. Barbary, św. Katarzyny i Michała Archanioła, a także obrazy: Chrystusa na Krzyżu i Marii Magdaleny oraz św. Wawrzyńca. Ołtarze boczne są późnobarokowe. Jeden, ufundowany przed 1740 rokiem przez biskupa warmińskiego Krzysztofa Andrzeja Szembeka, zawiera obrazy: Matki Boskiej z Dzieciątkiem i śmierć św. Józefa. Chór muzyczny i znajdujący się na nim prospekt organowy wykonano w pierwszej połowie XVIII wieku. Z tego czasu pochodzi też chrzcielnica z rzeźbą Chrystusa. Ambona jest późnobarokowa i powstała w 1728 roku. W kościele są także cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym m.in.:

-kielich z 1736 roku oraz podobnie datowany pacyfikał, wykonane przez złotnika elbląskiego Christofa Hermanna,

-monstrancja rokokowa,

-kielich barokowy,

-taca srebrna z 1690 roku.

Co do  zadania;

Na dziedzińcu kościoła znajduje się krzyż, na tym krzyżu są dwie daty misji:

1. 1827; 1914/21 x-743; y-121
2. 1872; 1912/24 x-942; y-015
3. 1872; 1921/24 x-859; y-089

wstaw pod podany niżej wzór i otrzymasz koordynaty skrzyneczki.

N 54° 09.x  E 020° 45.y