18 dywizja piechoty ziemi łomżyńskiej — tak zwana „Żelazna" — w 1939 r. wchodziła w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew" i stanowiła trzon tego związku operacyjnego. Swój szlak bojowy w wojnie obronnej zakończyła w dniach 12 i 13 września w ostatniej bitwie na polach wokół Łętownicy koło Andrzejewa w dawnym powiecie zambrowski.
Po wycofaniu się na pozycje wyjściowe, w nocy z 12 na 13 września, żołnierze otrzymali rozkaz przebijania się na własną rękę, co udało się kilkuset z nich. W płonącej Łętownicy pozostało jednak około 3 tysięcy ciężko rannych i chorych żołnierzy, a ponadto około 1 tysiąca cywilnych woźniców i niewielka grupa rozbitków, którzy nie zdołali wyjść z kotła. Wśród nich nie było ani jednego oddziału zwartego. W tej sytuacji w dniu 13 września 1939 r. o świcie najstarszy stopniem oficer dywizji, ciężko kontuzjowany ppłk Witold Sztark, wysłał do Niemców parlamentariuszy z prośbą o udzielenie pomocy rannym znajdującym się na pobojowisku.
Z tą chwilą ustały walki. Odpowiedź wyrażającą zgodę na przekazaną prośbę przywiózł do Łętownicy podpułkownik niemiecki w towarzystwie innego oficera. Żołnierze znajdujący się w Łętownicy, wraz z cywilnymi woźnicami, dostali się do niewoli. Prowadzeni do Andrzejewa mieli wrażenie, że pobojowisko było zasłane jakby snopami zboża w czasie żniw. Dopiero po zbliżeniu się można było rozpoznać, że są to polegli polscy żołnierze w mundurach koloru khaki; z kolei za pasmem wzgórz znajdowały się trupy żołnierzy niemieckich w mundurach koloru feldgrau. Twarze niektórych poległych stały się już żółto-zielone. Usta wielu z nich były zaciśnięte w grymasie zaciętości. Widok ten sprawiał wstrząsające wrażenie.
W czerwcu 2016 roku Fundacja „Gdańska Szkoła Muralu” przygotowała projekt i wykonała mural na ścianie jednego z budynków gospodarczych w Andrzejewie, który poprzez swoją monumentalną formę jest pomnikiem pamięci.
Jest nawiązaniem do bitwy, stoczonej na terenach Łętownicy i Andrzejewa w dniach 12 – 13 września 1939 r. W centralnej jego części umieszczono twarze dwóch dowódców 18 Dywizji Piechoty Ziemi Łomżyńskiej – generała Stefana Kosseckiego i pułkownika Aleksandra Hertla. Poza tym na muralu widzimy jeszcze inne motywy wojenne z tamtego okresu. Całe dzieło zajmuje powierzchnię blisko 100 m2.
Praca była koordynowana przez dwóch artystów:
- Rafała Roskowińskiego – artysta, malarz, pionier i legenda współczesnego polskiego muralizmu, skupiony na tematyce historycznej i patriotycznej
- Piotra Karsznia – artysta z zamiłowania, ilustrator, rysownik, zaangażowany historycznie i patriotycznie.
Opis bitwy pod Andrzejewem :
http://www.portalwrona.com/18-dp---bitwa-pod-andrzejewem
Kesz to mała tutka z logbookiem ukryta w energetyku