Historia wsi - Wierzchy.

        Według przekazów najstarszych mieszkańców miejscowości Wierzchy okolica w XVII w. była porośnięta lasami. Rozciągały się tu Bory Tucholskie. W niższych miejscach znajdowały się moczary i bagna. Na początku XVIII w. zaczęli do tej okolicy napływać ludzie, budowali domy z drzewa na wzgórzach, na "wierzchu" pagórków. Kiedy zauważono w głębi ziemi warstwy gliny, zaczęto karczować lasy. Po pierwszym rozbiorze Polski w okolice Wierzchów zaczęli napływać Niemcy, którzy wykupywali ziemię. Gospodarze mieszkający na "wierzchach" pagórków nie mogąc zapłacić podatków swemu panu (właścicielowi majątku) oddawali mu swoją ziemię. Wreszcie ziemia pana zwiększyła się tak, że Niemcy zbudowali wielki majątek wraz z domami folwarcznymi. Powoli osuszano bagna i moczary. Gospodarze z "wierzchów" - pagórków przenosili się w pobliże majątku, który wybudowano na najwyższym "wierchu". Nazwa Wierzchy - oznacza miejsca zbudowanych osad przez karczowników Borów Tucholskich.

Z kroniki szkoły.

Pierwsza szkoła powszechna została otwarta w Wierzchach na początku XIX wieku i mieściła się w jednym z domów folwarcznych. Pierwszym nauczycielem i kierownikiem szkoły był pan Hine. W roku 1882 wynajęto jedną salę lekcyjną u pana Pancka. Wówczas szkoła posiadała dwie sale lekcyjne. Kierownikiem był pan Radtke. W 1890 roku wybudowano drewnianą szkołę z jedną salą lekcyjną. Pracą szkoły kierował wtedy pan Gross.

W 1906 roku rozpoczęto budowę nowej murowanej szkoły, która na zewnątrz wygląda jak stara część obecnego budynku. Budowę zakończono całkowicie w 1909 roku. Jej pierwszym kierownikiem był pan Lube. W 1914 roku kierownikiem szkoły był pan Wruk, a od 1918 roku pan von Robert. Na kartach kroniki szkoły opisującej ten okres znajduje się ciekawy opis pewnego wydarzenia cyt.:" Za kierownika Zawadzkiego uczeń z starszej klasy wydłubał Bismarkowi oczy, jako znak nienawiści do jego rozporządzeń."

Po pierwszej wojnie światowej aż do roku 1934 szkołą kierował pan Antoni Górski. Od roku 1934 do wybuchu drugiej wojny światowej kierownikiem był pan Bolesław Cichocki. Przeprowadził on remont wewnętrzny szkoły.

Dnia 1 września rozpoczęła się druga wojna światowa. Na szczęście szkoła nie została zniszczona i dlatego już w listopadzie rozpoczęto zajęcia szkolne. Wszystkich przedmiotów uczono w języku niemieckim. Kierownikiem szkoły była wówczas Maria Zywertowa. Odnośnie tej postaci w kronice znalazłam ciekawy fragment cyt.:"Od 1939r. do 1945r. Zapomniała języka polskiego, rzucając na dzieci polskie i polską ludność rubaszne obelgi, nazywając ich "polnische schwaine" co znaczy "polskie świnie". Miejscowi mieszkańcy opowiadają prawdziwe zdarzenie w następujący sposób: Kiedy Zywertowa wyciągała wiadro z wodą ze studni, przechyliła się za bardzo i wpadła. I właśnie w tym czasie odzyskała mowę polską. W języku polskim wzywała pomocy. Dnia 27 lutego na teren obwodu szkolnego wkroczyły wojska radzieckie. Budynek szkoły został wówczas bardzo zniszczony. Wyremontowano go i już 3 września 1946 roku rozpoczęto naukę. Kierownictwo szkoły objął wówczas pan Tadeusz Ewertowski.

W 1949r. kierownikiem szkoły został pan Leon Kotowski, który pełnił tę funkcję aż do roku 1972. W roku szkolnym 1972/1973 funkcje dyrektora pełniła pani Janina Paczka, a w latach1973 - 1984 dyrektorem była pani Teresa Chmara. Od 1984 do 2006 roku  szkołą kierowała pani Barbara Muszyńska. Obecnie dyrektorem szkoly jest  pani Gabriela Chabowska.

Z uwagi na to, że w szkole przybyło dzieci i w trosce o poprawę warunków sanitarnych szkoły dnia 16 września 1994r. podczas zebrania rodziców został wybrany sześcioosobowy Komitet Rozbudowy Szkoły. Początki były trudne, ale dzięki zaangażowaniu Rodziców, pani dyrektor Barbary Muszyńskiej i Rady Pedagogicznej udało się rozpocząć rozbudowę szkoły. Później z pomocą ruszyli włodarze gminy i tym sposobem 1 września 1998 roku rozpoczęliśmy pracę w rozbudowanym, pięknym budynku.

/skład i opracowanie: Anna Różyńska/

Szkołę można traktować jako jeden z przystanków spacerując po parku Wdeckim.

Zwróć uwagę na tablice przed szkołą opisującą historię wsi Wierzchy i Park Wdecki.