Jak wskazują kroniki już w 1344 roku był wybudowany drewniany kościół filialny parafii Kosów Lacki, a na utrzymanie osoby duchownej funduszów dostarczali mieszkańcy. Z tego kościoła wg tradycji zachował się do chwili obecnej drewniany krzyż z wyobrażeniem Chrystusa Ukrzyżowanego naturalnej wielkości.
 
Rozgłos Prostyni przyniosło wydarzenie z 1510 roku, gdy to w uroczystość Trójcy Przenajświętszej miejscowa wieśniaczka, Małgorzata Błażkowa miała widzenie św. Anny, która wyraziła życzenie, aby na wzgórzu wybudowano kościół pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej, a w miejscu Jej objawienia kapliczkę. Prostyńscy, właściciele miejscowych dóbr wybudowali dwa kościoły: ku czci Trójcy Przenajświętszej i ku czci św. Anny. Oni również poprosili biskupa łuckiego Pawła Aligmunta Holszańskiego o erygowanie parafii w Prostyni. Erekcja parafii nastąpiła 15 czerwca 1511 roku. .
 
Prawdopodobnie biskup Holszański przy tej okazji podarował kościołowi największy zabytek zachowany do naszych czasów, piękną późnogotycką figurę Trójcy Przenajświętszej. Ma ona 125 cm wysokości, wyrzeźbiona jest w drzewie lipowym. Przedstawia majestatyczną, piękną postać Boga Ojca siedzącego na tronie, który rękoma podtrzymuje krzyż z postacią Ukrzyżowanego Zbawiciela, a nad krzyżem unosi się Duch Święty w postaci gołębicy. Cała figura symbolizuje tron łaski. Prawdopodobnie została wykonana przez Wita Stwosza lub też jego ucznia na przełomie XV i XVI w.
 
Kościoły prostyńskie konsekrował w 1543 roku biskup łucki Jerzy Falczewski. Do Prostyni napływali liczni wierni ze wszystkich zakątków Polski, a szczególnie z diecezji łuckiej, płockiej, poznańskiej i wileńskiej. W starej "Księdze Łask" można spotkać pielgrzymów z Białegostoku, Lublina, Poznania i innych miejsc.
 
W 1547 roku przybyła w pielgrzymce królowa Bona, żona Zygmunta Starego. Modliła się długo w świątyniach i złożyła w ofierze bogate aparaty liturgiczne. Prostyń znalazła się na jednej z najstarszych map ziem polskich - na mapie Wacława Grodeckiego z 1596 roku.
 
Sława cudownego miejsca była wielka, skoro w 1552 roku napadli na Prostyń Tatarzy. Złupili wówczas świątynie i zabrali do niewoli kilkunastu mieszkańców wioski. W marcu 1657 roku napadli znów Szwedzi i obrabowali oba kościoły. W kościele św. Anny zabili ks. Marcina Rybińskiego, wikariusza parafii a potem podpalili ten kościół. Świątynię odbudował w 1750 Barnaba Suchodolski, miejscowy dziedzic.
 
W 1799 roku rozebrany został kościół Trójcy Przenajświętszej. Parafianie i pątnicy przystąpili do wznoszenia nowej, murowanej świątyni. Prace rozpoczęto w dniu 2 marca 1802 roku. Nabożeństwa odbywały się w kościele św. Anny.
 
Nowa świątynia w stanie surowym została wybudowana pod koniec 1808 roku. W dniu 5 lipca 1812 roku w świątynię uderzył piorun i spłonął dach i wieże, zostały tylko mury. Z powodu nieszczęść, które spadły na kraj, nie przystąpiono do odbudowy. Prace ruszyły dopiero w 1857 roku dzięki ofiarom pątników. Szczególnie do odbudowy przyczyniła się Konstancja Ciecierska, dziedziczka dóbr Mordy, która ofiarowała 12 tysięcy rubli, na ówczesne czasy kwotę znaczną.

Dnia 19 lipca 1944 roku wycofujący się Niemcy wysadzili w powietrze kościół. Przed zniszczeniem kościoła Niemcy pozwolili ks. Ludwikowi Warpechowskiemu, wikariuszowi parafii, wynieść ze świątyni cenniejsze zabytki. W pierwszym rzędzie wyniesiono cudowną figurę Trójcy Przenajświętszej.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wojna polsko – bolszewicka w 1920 r. Huzarzy śmierci.
W miejscowości Prostyń dnia 2 sierpnia 1920r. został zaprzysiężony jeden z najsłynniejszych polskich pododdziałów kawaleryjskich wojny 1920 r. Dywizjon Jazdy Ochotniczej tzw. Dywizjon "Huzarów Śmierci" (mówiono o nich "Ci co nigdy nie biorą jeńców").
Na czele Dywizjonu stanął jego organizator, por. Józef Siła- Nowicki. W skład dywizjonu weszli oprócz ochotników, m.in. żołnierze Pułku Jazdy Tatarskiej im. Mustafy Achmatowicza, weterani dywizjonu Jazdy Kresowej, żołnierze plutonu liniowego 18. Pułku Ułanów, a w późniejszym okresie nawet Samodzielny Szwadron Policji Konnej z Łodzi. Dywizjon w początkowym okresie liczył 511 szabel i 20 karabinów maszynowych. W dniach 14-16 sierpnia 1920 r. uczestniczył w walkach o Radzymin. Po wygranej przez Wojsko Polskie bitwie warszawskiej kontynuował walkę przechodząc do działań pościgowych za uchodzącym na wschód nieprzyjacielem. Żołnierze Dywizjonu wykazali się w tych walkach męstwem m.in. zwycięsko szarżując na cofające się oddziały sowieckie pod Myszyńcem. Po zakończeniu wojny obronnej Dywizjon w wyniku reorganizacji jednostek wojskowych w Wojsku Polskim od 1922 r. stał się częścią 3 Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Polnego Koronnego Stefana Czarnieckiego, który stacjonował w garnizonie Wołkowysk (dziś miasto w obwodzie grodzieńskim na terenie Białorusi).
Książka w formacie pdf : http://pbc.biaman.pl/Content/37265/Huzarzy%20smierci%20wojny%201920.pdf