Fara jest najstarszym świadkiem dziejów Starogardu. Jej historia wpisała się w burzliwe dzieje miasta. Wprawdzie najstarsza świątynia na tym terenie powstała na włościach rycerskiego zakonu Joanitów po prawej stronie Wierzycy już ok. XII wieku, ale to Fara pozostała do dziś „matką kościołów” starogardzkich.

Jej budowę rozpoczęto  po osiedleniu się rycerzy zakonu krzyżackiego na lewym brzegu Wierzycy, prawdopodobnie w 1309 r., a zakończono ok.1350r. Kościół pierwotnie nosił wezwanie Najświętszej Maryi Panny, jednak w okresie reformacji zagarnęli go protestanci, trzymając do 1599 roku, kiedy to bp Hieronim Rozrażewski odzyskał świątynię dla katolików. Już wtedy nosiła ona wezwanie św. Mateusza.

Na przestrzeni dziejów kościół nękały pożary, od których największe szkody poniósł w 1461, 1484 i 1655 roku, najprawdopodobniej wtedy tracąc bezpowrotnie ceglane sklepienie prezbiterium i nawy głównej.

Świątynia zachowała wprawdzie swój gotycki kształt architektoniczny, ale na jej zachowane wyposażenie złożyły się dzieła pochodzące z różnych epok. Jej najstarszą część stanowi prezbiterium oddzielone od nawy głównej łukiem tęczowym. Ozdabia go wielki fresk (42 m2) przedstawiający scenę Sadu Ostatecznego (XV w.) To średniowieczne malowidło, odkryte dopiero po II wojnie światowej, stanowi jeden z nielicznych na tym terenie przykładów zachowanych polichromii. W 1930 roku odkryto też w Farze unikalną i bezcenną drewnianą rzeźbę Chrystusa Starogardzkiego, datowaną na ok. 1320 rok, obecnie eksponowaną jako perła sztuki snycerskiej w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. Jej współczesna replika zdobi szczyt południowej kruchty kościoła.

Zasadniczo obecne wyposażenie kościoła pochodzi głównie z późniejszego okresu i reprezentuje sztukę baroku i rokoka. Jednakże zachowały się nieliczne dzieła snycerki gotyckiej: drewniana figura św. Jakuba Ap. (ok. 1480-1490) w ołtarzu bocznym, dwie późnośredniowieczne ( pocz. XVI w.) drewniane figury biskupów w nawie północnej, przedstawiające prawdopodobnie św. Wojciecha i św. Wolfganga, także przykłady rzeźby kamiennej, jak chociażby płyta nagrobna Fabiana Legendorfa (+1483) i nagrobek Jerzego Niemojewskiego z Lubieńca (+1615), starosty starogardzkiego – z leżącą postacią zmarłego i łacińskim epitafium sławiącym jego zasługi – nie licząc dwóch granitowych kropielnic (XV/XVI w.) oraz kilku piaskowcowych płyt nagrobnych (XV-XVIII), niegdyś przykrywających krypty grobowe pod posadzką kościoła (dwie z nich obecnie w domu przedpogrzebowym).

Więcej o historii starogardzkiej Fary można przeczytać na stronie parafii: http:/swietymateusz.starogard.pl/historia/zabytki-fary/