OFIAROM FASZYZMU
Krwawa przemoc hitlerowskiego okupanta wobec tucholan osiągnęła największe rozmiary w początkach i pod koniec II wojny światowej. Według powojennych ustaleń na obszarze byłego powiatu tucholskiego zostało zarejestrowanych 46 miejsc męczeństwa i kaźni, w których zginęło 641 osób nie licząc dalszych, które zginęły i zostały pochowane w bliżej nie ustalonych miejscach.