Ruiny domu Łaszczyńskich

W Górach Świętokrzyskich są dwa miejsca, gdzie niegdyś eksploatowano kruszce i rudy miedzi – jednym z nich jest właśnie wieś Miedzianka wraz z górą o tej samej nazwie, znajdującą się w zachodniej części Pasma Chęcińskiego, opodal Wiernej Rzeki.

Na początku XX wieku przybyli na Miedziankę dwaj bracia pochodzący z Wielkopolski, Stanisław i Bolesław Łaszczyńscy. Stanisław był doktorem chemii i wynalazcą. Zajmował się  on elektrolitycznym uzyskiwaniem  miedzi. Łaszczyńscy uznali, iż przy użyciu nowych technik będzie się opłacało wydobywać ubogie rudy i produkować z nich miedź. Nie posiadali dużego kapitału, więc dla uzyskania funduszy założyli Spółkę Akcyjną "Zofia". Stanisław po raz pierwszy zastosował na skalę przemysłową udoskonaloną przez siebie elektrolityczną metodę otrzymywania miedzi, która okazała się tańsza i wydajniejsza od metody hutniczej.

W 1902 roku bracia Łaszczyńscy osiedlili się na Miedziance. Pierwsza wojna światowa przerwała prowadzone przez nich roboty. Potem okazało się, że okupant austriacki w ciągu czterech lat wyeksploatował im złoże miedzi, wobec czego spółka górnicza podjęła wydobycie i przerób innych kopalin mineralnych na tym terenie.

Dnia 5 września 1939 roku rozjuszony żołdak niemiecki zastrzelił na ulicy w Kielcach doktora Stanisława, gdy ten wstawił się za kobietą, u której męża znaleziono broń. Był to dzień wkraczania do miasta hitlerowców. Trwały walki. Nie wiadomo, gdzie Łaszczyński został pochowany. Był on kawalerem.

Bolesław przetrwał w skrajnej nędzy II wojnę światową w Miedziance. Zmarł 17 kwietnia 1947 roku i został pochowany na cmentarzu w Bolminie.

Owdowiała Maria Łaszczyńska żyła w Miedziance z czynszu za połowę swego domu mieszkalnego, którą oddała dla szkoły. Przenosząc się do córki, pod koniec lat 50-tych sprzedała budynek Józefowi Walasowi z Zajączkowa. Zamieszkał on tam ze swą żoną nauczycielką, Rosjanką, która jako żołnierz przeszła w walkach frontowych od Lenino do Berlina. Bezpośrednio po wojnie uczyła dzieci w Miedziance, nosząc sowiecki mundur.

Po śmierci nowego właściciela drewniana willa Łaszczyńskich popadła w ruinę. Obecnie można jedynie zobaczyć pozostałość po dawnych zabudowaniach tego majątku.

Źródła:

http://www.checiny.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=132&strona=1

http://www.miedzianka.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3:historia-gornictwa-na-miedziance&catid=6:historia-gornictwa&Itemid=6

Kesz ukryty jest wewnątrz ruin dawnego domu Łaszczyńskich, a podane kordy wskazują jego wejście.