Ogólne informacje:

Wiatraki stanowiły charakterystyczną grupę budownictwa drewnianego w Polsce. Budynki te wyodrębniały się na tle innych budowli drewnianych tym, że posiadały specjalną konstrukcję opartą na szkielecie drewnianym, a niektóre części były obracane i ruchome. Ta unikalna w budownictwie konstrukcja spowodowała utworzenie nowego kształtu architektonicznego jakim był wiatrak, co stanowiło o specjalnym jego wyrazie w krajobrazie wsi.
Rozważania nad konstrukcją młynów wietrznych dotyczą wyłącznie zagadnień budowlanych, architektonicznych oraz szczególnej analizy urządzeń mechanizmów wiatraka. Zagadnieniem dość ważnym związanym z budownictwem była lokalizacja budowy oraz jego funkcji gospodarczych w różnych okresach. Należy wspomnieć że sztuka ciesielska w młynach wietrznych osiągnęła poziom kunsztu, jakiego nie można spotkać z żadnych innych obiektach tego typu. Obecnie większość obiektów tego budownictwa istnieje w mniej lub bardziej zaawansowanej ruinie i tylko nieliczne urozmaicają krajobraz polskiej wsi.
Rozwój młynarstwa rozpoczyna się od chwili gdy po raz pierwszy człowiek dokonał pewnego odkrycia, że rozcierając kamieniem ziarna roślin zbożowych otrzymać można miazgę o wiele bardziej nadającą się do gotowania niż samo ziarno. Bardzo ważnym osiągnięciem w tej dziedzinie było wynalezienie żaren.
W żarnach można było roztłukiwać lub rozgniatać ziarno, otrzymując z niego gruby produkt zwany śrutem. W miarę udoskonaleń poruszane były ręcznie a później przez grupę ludzi, a następnie wykorzystywano siłę zwierząt, wiatru i wody. Z tych też powodów żarna przekształcono w kamienie młyńskie, które dawały jakościowo lepszy produkt i były bardziej wydajne.
Młyny wodne i wietrzne (wiatraki) pojawiły się około XII w. W tym też okresie dominującą rolę dla przetwórstwa spożywczego odgrywały wiatraki. Rozwój młynarstwa łączył się z wprowadzeniem maszyn parowych, które stopniowo zaczęły wypierać wiatraki oraz młyny wodne i „zwierzęce”. W miarę szybkiego rozwoju postępu technicznego do młynów wprowadzono silniki spalinowe i elektryczne. Młyny wodne i wiatraki były uzależnione od warunków metorologicznych toteż ich możliwości były ograniczone. 

Wiatraki sokólskie:

W latach 1930-1945 nastąpił znaczny wzrost wiatraków na terenie Malawicz i zaspisz oraz przyległych miejscowości. Prawdopodobnie związane to było ze wzrostem zapotrzebowania na mąkę do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych coraz liczniejszej ludności wsi. Innym czynnikiem była możliwość kupna taniego materiału budowlanego jakim było drewno. Wiatraki budowano z bali i desek, kryto zaś gontem lub deskami.
Teren urozmaicony licznymi pagórkami stwarzał dogodne warunki do ich lokalizacji w miejscowości Malawicze i zaspicze oraz ich bardzo szybką budowę. W ciągu jednego roku powstawały w tych miejscowościach aż 3 nowe wiatraki. Stawiano je zawsze na wzniesieniach tak aby przestrzeń była otwarta, co stwarzało bardziej równomierną pracę wiatraka. Rozmiary ich były różne w zależności od możliwości i potrzeb właścicieli. Dość często budowano je na rzucie prostokąta o długości 5-8 m i szerokości 4-6 m. Wysokość kondygnacji wynosiła od 2 do 3 m. Budowane wiatraki w tym rejonie nie różniły się sylwetką od spotykanych powszechnie koźlaków, to jednak posiadały ciekawe rozwiązania konstrukcyjne jak „kozioł” czy „ślizgi”. Kozioł w wiatraku składał się z fundamentu wykonanego z kamienia dzikiego na zaprawie wapienno-cementowej. Górna powierzchnia fundamentu zakończona była podkładem usztywniającym w których włożony jest pierścień ślizgowy. Tak wykonany kozioł stanowi konstrukcję bardziej statyczną i trwałą. Kozioł wykonany z kamieni miał możliwość dłuższego przetrwania niż drewniany., nie wymagał też częstej konserwacji i napraw. Ze względu na swą wytrzymałość konstrukcja mogła być podnoszona (podwyższana) na dość znaczną wysokość. Pozostałe elementy konstrukcji były typowe dla koźlaków. Przez to część produkcyjna znajdowała się nieco wyżej, a boczne ściany z desek nie dochodziły do samej ziemi, co umożliwiało manewrowanie konstrukcji.
Część napędową wiatraka stanowiły cztery śmigi osadzone w głowicy wału wykonanego z grubego pnia drzewa sosnowego. Część produkcyjna składała się z dwóch kondygnacji, w górnej znajdował się kamień zaś dolna posiadała urządzenia oczyszczające i jej wysokość wynosiła od 2,5 do 3 m. W zależności od kierunku wiatru mógł być ustawiany za pomocą dyszla i kołowrotu, a jako słupki kotwiące używane były kamienie o odpowiednio wydłużonym kształcie. 

O wiatraku w Wojnowcach:

Po wiatraku została tylko kamienna podstawa z wyrytą datą 1948.

O skrzynce:

Skrzynka to opakowanie na żywność 0.7l z kilkoma fantami, dziennkiem, ołówkiem, temperówką i zestawem naprawczym. Owinięta w czarną folię maskującą. Schowana jest pod kordami, poniżej poziomu gruntu, aczkolwiek łopatka nie jest bardzo potrzebna. Certyfikaty do rozdania na jednym z keszerskich spotkań. 

Źródło:

Powyższy opis został skopiowany ze strony: KLIK. Gorąco polecamy zapoznać się z resztą treści znajdujących się na stronie.  

Właściciele:

GA - Gacekk i Akimg